środa, 25 stycznia 2017, godz. 18:00

Dr Agnieszka Kisztelińska-Węgrzyńska
(Uniwersytet Łódzki)

Sala Mikołaja Kopernika (Biblioteka)

Polska Akademia Nauk
Stacja Naukowa w Wiedniu
Boerhaavegasse 25, 1030 Wien
Prosimy o zgłaszanie udziału na adres: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. 

Referat poruszy trzy zasadnicze wątki: adaptację metod badawczych typowych dla nauk społecznych to jest Jakościowej Analizy Dyskursu do badań historycznych; charakterystykę jednego wybranego obrazu powojennej Austrii, dotyczącego dyplomacji kanclerza Bruno Kreisky’ego i wniosków odnoszących się do tezy głównej- sposobów kształtowania narracji na temat Austrii w powojennej Polsce.
W przypadku charakterystyki Austrii w polskim dyskursie w okresie PRL ważny był powstający i utrwalany pewien portret polityczny. Dominujący pozytywny wizerunek Austrii nie wynikał z chęci wzmocnienia przekazu dotyczącego zachodniego państwa, lecz podkreślenia tych zjawisk, które w powiązaniu z Polską uzupełniały informacje kierowane przez władzę do obywateli. Referentka przyjęła hipotezę, iż pozytywny wizerunek Austrii w polskim dyskursie tworzony po 1955 roku, rozwijany w latach 60. i wzmacniany w 70. wynikał z faktu podkreślenia neutralnego charakteru państwa zachodniego w przeciwieństwie do militarnych potęg Niemiec, USA, czy Francji. Ponadto stanowisko polskie było reakcją na systemowo od lat realizowaną przez Austriaków soft power, przejawiającą się działaniami rządowymi skupionymi na promocji kultury austriackiej i języka niemieckiego. Bruno Kreisky pełniący funkcję ministra spraw zagranicznych, od 1970 zaś kanclerza Austrii był wielokrotnie przywoływany w prasie polskiej jako gwarant dobrych stosunków z Polską. Początki tych narracji były jednak skromne w szczegóły biograficzne i raczej schematycznie ukazywały rozwój kariery politycznej działacza Socjalistycznej Partii Austrii. Lata kiedy sprawował funkcję ministra wiązały się z zaostrzonym rygorem cenzury i czasami walki o uznanie zachodniej granicy Polski. Temat ten był tak istotny dla polskich władz, że właściwie cały dyskurs dotyczący polityki zagranicznej Polski był mu podporządkowany. Po 1970 roku, pojawiły się jednak nowe określenia, które zostały w charakterystyce Kreisky’ego na dłużej. W świetle tych źródeł ukazuje się człowiek dowcipny, oczytany, z dumą mówiący o swojej ojczyźnie i odważnie broniący jej interesów. Wielokrotnie w tym czasie zderza się postać kanclerza z innymi zachodnimi politykami socjaldemokratycznymi. Tak więc kanclerz Kreisky i często utożsamiana z nim Austria była potrzebna Polsce, jako ten partner zachodni, którego nie należało się w przeciwieństwie do Niemców obawiać i który chętnie pomagał w określaniu roli naszego państwa, jako lidera w regionie, choćby wizerunek ten miał funkcjonować jedynie w polskim dyskursie publicznym.

Dr Agnieszka Kisztelińska-Węgrzyńska, historyk, adiunkt, od 2005 roku pracownik Wydziału Studiów Międzynarodowych i Politologicznych Uniwersytetu Łódzkiego. Zainteresowania badawcze: historia powszechna, historia dyplomacji po II wojnie światowej z naciskiem na losy powojennej Austrii i stosunki polsko-austriackie. Najnowsze badania koncentrują się na polityce sąsiedztwa, austriackiego kanclerza Bruno Kreisky’ego. W 2013 r. rozpoczęcie współpracy z Instytutem Ludwiga Boltzmanna w Grazu- Institute for Research on War Consequences (Graz – Vienna) i prof. Peterem Ruggenthalerem nad projektem interdyscyplinarnym, którego efektem była publikacja – Austria w polskim dyskursie publicznym po 1945 roku. Österreich im polnischen öffentlichen Diskurs nach 1945, wydana w 2016