Bank Austria Kunstforum Wien jest jednym z najczęściej odwiedzanych miejsc wystawienniczych w Wiedniu. Po raz pierwszy w Austrii prezentowana jest tu obszerna wystawa prac brytyjskiego artysty Davida Hockneya.

To jeden z najbardziej wszechstronnych i uznanych artystów współczesnych, który od ponad 60 lat eksperymentuje z malarstwem, rysunkiem i grafiką.

Bank Austria Kunstforum Wien rokrocznie odwiedza od 200 do 300 tysięcy osób. Wystawa poświęcona twórczości Davida Hockneya powstała dzięki wspόłpracy z brytyjskim muzeum sztuki Tate, ktόre ze swej kolekcji wypożyczyło 125 prac artysty dla wiedeńskiej galerii. Dzieła tego angielskiego malarza, rysownika, grafika, fotografa oraz scenografa osiągają zawrotne ceny w największych domach aukcyjnych.

Sylwetka artysty
David Hockney, uznawany na całym świecie za jednego z największych żyjących artystów, urodził się w 1937 roku w Bradford w Wielkiej Brytanii. Jego twórczość budzi zainteresowanie nawet tych, ktόrzy sztuką interesują się sporadycznie. Malarstwo studiował na uczelniach Bradford College of Art oraz Royal College w Londynie. W latach 60. artysta wyjeżdża do Stanόw Zjednoczonych, dzieląc swoje życie między Anglię a USA.
Na stałe osiadł w Los Angeles w 1978 roku, ktόry stał się dla niego wielką inspiracją. Miasto, pulsujące świetlistym, kolorowym życiem i nowoczesną kalifornijską estetyką, wywiera znaczący wpływ na twόrczość Hockneya. W Kaliforni poznaje swego przyszłego, wieloletniego przyjaciela, fotografa Petera Schlesingera, ktόry staje się także jego modelem. Właśnie tam homoseksualnej orientacji artysta może spełnić się także prywatnie.
Słoneczna Kalifornia pozwala rozwinąć mu twόrcze skrzydła. Cechują go oszczędność techniki, zainteresowanie światłem, realizm w przedstawianiu prozaicznych scen i tematόw. Dzieła Hockneya są rozchwytywane podczas aukcji sztuki w domach aukcyjnych, takich jak Christie’s czy Sotheby’s, i osiągają zawrotne ceny, np. w 2018 roku obraz „Portrait of an Artist (1972)” został sprzedany w Christie’s za 90,3 mln dolarόw, stając się wówczas najdroższym sprzedanym obrazem wspόłcześnie żyjącego artysty. Malarz osiągnął wysoką pozycję w skali międzynarodowej także jako scenograf baletowy i operowy, wydał wiele pozycji książkowych poświęconych sztuce.
Jego słynny obraz „Bigger splash” (1967) ze sceną z basenu widział chyba każdy odbiorca sztuki przynajmniej raz w życiu. Dzieła te prezentowane są w renomowanych galeriach na całym świecie – w Tate Britain, Museum of Art w Nowym Jorku, Los Angeles, Louver w Kalifornii. Inne słynne muzea, jak holenderskie Muzeum Vincenta van Gogha czy koreańskie Seoul Museum, także interesują się jego twόrczością. Okres pandemii spędza Hockney w Normandii, obdarowując przyjaciόł serią obrazόw swojego ogrodu, ktόre obecnie wystawia paryska galeria Lelong.
Malarz już na początku kariery osiągnął duże sukcesy i stał się pożądanym gościem w tzw. towarzystwie. Artysta pozuje do aktόw brytyjskiego malarza Luciana Freuda, należy także do gości krόlowej angielskiej Elżbiety II podczas jej jubileuszu 50-lecia panowania. Na zamόwienie słynnego hiszpańskiego tenora Placido Domingo kreuje kostiumy do opery, a po śmierci Pabla Picassa tworzy cykl obrazόw poświęconych temu wybitnemu hiszpańskiemu artyście.
Za całokształt twórczości Hockney w 2012 roku zostaje uhonorowany przez krόlową Elżbietę II orderem „Order of Merit”. Mimo dojrzałego wieku wciąż eksperymentuje z nowymi technikami medialnymi w sztuce. Charakterystyczny, ekscentryczny pan w barwnym ubraniu, rażących kolorystycznie skarpetkach, freudowskich okularkach, o bystrym spojrzeniu, nieustannie czaruje kolorem i fascynuje swoim trochę beztroskim życiem.

Fioletowe drzewa, szmaragdowe baseny...
Podejście do natury u artysty ma aspekt psychologiczny, emocjonalny, co uwidacznia się w kolorystyce. Także portrety przyjaciόł są studiami psychologicznymi, a tematyka pozostaje autobiograficzna. Autoportrety malowane są w kameralnych miejscach, z kolei bohaterami portretόw są przyjaciele w swoim otoczeniu, dominują swobodna elegancja i wyrazista jasność, sceny są pogodne. Jednocześnie czuć atmosferę sztuczności, nawet głębokiej samotności, przez co ta podziwiana Ameryka staje się utopią.
Kolorowe, surrealistyczne krajobrazy, fioletowe pnie drzew, rόżowe drogi leśne, kalifornijskie baseny ze szmaragdową wodą, a w nich młodzi kąpiący się mężczyźni, portrety rodzicόw i znajomych. To tematyczna paleta Hockneya. Słoneczne, minimalistyczne obrazy, na ktόre dobrze się patrzy, na ktόrych codzienność kształtuje fotograficzny realizm.
W basenach widzimy piękne sylwetki mężczyzn pływających czy odpoczywających na leżakach, kosztujących słonecznych kąpieli w kalifornijskim słońcu. Ta beztroska jest pozowana, nawet smutna. Wyczuwa się bowiem brak wzajemnego kontaktu i alienację. Ale dzięki użyciu intensywnych kolorów zostaje to przełamane. Warto zaznaczyć, że artysta jest mistrzem digitalnego pędzla, stąd kompozycje powstają techniką komputerową, obrazy pozbawione są głębi i perspektywy, a przestrzeń tworzy nasycenie barwy.
Można nawet zaryzykować tezę, że Hockney ociera się o kicz, ale kicz to sztuka szczęścia, ktόrej wspόłczesny świat też potrzebuje. Jego sztuka jest odważna, eksperymentalna, czasem bezczelna i złośliwa, a jednak pełna czaru.

Obrazy, ktόre warto zobaczyć
Wystawa w Kunstforum Wien prezentuje obrazy, ktόre warto znać i zobaczyć. Motto wystawy stanowi cytat samego Davida Hockneya: „I prefer living in colour”. Obok kultowych obrazów z basenami, na wystawie zobaczyć można także obrazy z pejzażem, portretem i aktem, które zwykle powiązane są z jego własną biografią.
Wystawa prezentuje również bogaty dorobek Davida Hockneya w zakresie grafiki, której poświęca się od początku swej kariery artystycznej. W Kunstforum Wien podziwiać możemy m.in. takie dzieła jak „A Rake's Progress” (1961-1963) czy „Cavafy” (1966).
85-letni artysta, ciągle pozostając wierny swojemu klasycznemu wykształceniu, interesuje się nowymi technikami, czego wyrazem są fotokolaże czy eksperymenty z aplikacjami do rysowania na iPadzie. Malarz stulecia z iPadem w ręku to ciekawy fragment wystawy, któremu warto się dokładniej przyjrzeć. Oto patrzymy, jak na digitalnym obrazie krok po kroku jawi się krajobraz z drzewami, naturą i jej kolorem, zawsze przerysowanym.

David Hockney: INSIGHTS. Reflecting the Tate Collection
(WYOBRAŹNIA. Refleksje wokół kolekcji Tate)
10.02.–19.06.2022
Bank Austria Kunstforum, Freyung 8, 1010 Wien.

Ewa Steinhardt, Polonika nr 290, maj/czerwiec 2022