Przez 20 lat mieszkałem w Austrii (obywatelstwo mam tylko polskie), w 1995 roku zaciągnąłem w austriackim banku kredyt, który po kilku latach przestałem spłacać. Od 2000 r. mieszkam w Polsce. Dostaję jednak upomnienia od austriackiej firmy windykacyjnej na mój polski adres. Z powodu tego niespłaconego długu obawiam się przyjechać do Austrii. Czy moje obawy są słuszne?

– Z podanych informacji wynika, że w tej konkretnej sprawie nie zapadł jakikolwiek wyrok, dlatego bez większych problemów może Pan przyjechać do Austrii. Proszę jednak zauważyć, że zarówno kodeks cywilny obowiązujący w Polsce, jak również kodeks cywilny w Austrii (Allgemeines Bürgerliches Gesetzbuch) przewidują tzw. instytucję przedawnienia. W konkretnej sytuacji będzie miał zastosowanie trzyletni okres przedawnienia (§ 1480 ABGB). Roszczenie banku uległo więc przedawnieniu. Tym można wytłumaczyć, dlaczego bank wynajął firmę windykacyjną w celu odzyskania wspomnianych należności. Z tego można też wywnioskować, że nie zapadł wyrok sądowy, gdyż gdyby tak było, bank skierowałby sprawę do komornika, a nie do firmy windykacyjnej. Jeśli taki wyrok by zapadł, to jedynie w sprawie cywilnej, na pewno nie karnej – więc nie ma żadnego przeciwwskazania do wyjazdu do Austrii.

Chcemy wziąć z żoną rozwód. Ślub braliśmy w Polsce, ale mieszkamy od wielu lat w Austrii, ja mam obywatelstwo polskie, a żona austriackie. Na pierwszej rozprawie sędzia wspomniał coś o statusie osobowym i że ma on wpływ na zastosowanie prawa w naszej sprawie. Co to może oznaczać?
– Status osobowy danej osoby określa prawo państwa, którego obywatelstwo posiada dana osoba. Jeśli osoba posiada więcej niż jedno obywatelstwo, wtedy rozstrzygające jest prawo państwa, z którym ta osoba pozostaje w najsilniejszym związku. W aktualnym przykładzie status osobowy określa, które prawo, austriackie czy polskie, ma zastosowanie w postępowaniu rozwodowym. Przez to, że obywatelstwa są mieszane (polskie i austriackie) sędzia musi określić, z którym krajem Państwo mają najsilniejszy związek. W tym przypadku będzie to Austria, ponieważ tutaj Państwo od lat mieszkają i mieli ostatnie wspólne miejsce zamieszkania jako małżeństwo. Status osobowy małżeństwa jest więc austriacki. Niezależnie więc od faktu, że małżeństwo było zawierane w Polsce, zastosowanie prawa zależy od statusu osobowego. To oznacza, że w postępowaniu rozwodowym będzie stosowane prawo austriackie.

Ostatnio odwiedził mnie w domu urzędnik sądowy i wręczył mi pozew, w którym firma ubezpieczeniowa domaga się ode mnie zapłaty wysokiej sumy. Czy takie doręczenie pozwu było prawidłowe, czy mogę to zignorować?
– Istnieją różne rodzaje doręczenia. Są one uzależnione od rodzaju doręczanego pisma. Niekiedy sąd ma – w zależności od okoliczności – możliwość wyboru między różnymi rodzajami doręczenia. Doręczenie może nastąpić drogą pocztową lub przez urzędnika sądowego, jak również poprzez publiczne obwieszczenie (tzw. Ediktsdatei – austriacka baza publikacji sądowych). Doręczenie przez urzędnika sądowego było więc prawidłowe. W zależności od rodzaju pozwu musi Pan teraz w przeciągu czterech tygodni od doręczenia pozwu przez urzędnika sądowego wnieść do sądu sprzeciw (tzw. Einspruch) lub odpowiedź na pozew (tzw. Klagebeantwortung). Jeśli Pan tego nie zrobi w przewidzianym terminie, to pozew się uprawomocni i będzie Pan zobowiązany do zapłaty żądanej sumy niezależnie od tego, czy się ona pozywającemu należy, czy nie.

Aleksandra T. Fux