Znalazłem pracę. Nowy pracodawca proponuje mi zatrudnienie na tzw. „Gewerbę". Co to jest i jaka jest różnica w stosunku do regularnego zatrudnienia?

– Słowo Gewerbe oznacza „rzemiosło". Określenie „praca na Gewerbę" oznacza konkretnie wykonywanie pracy na podstawie tzw. Gewerbeschein. Jest to wystawiane przez urząd miasta upoważnienie do wykonywania rzemiosła na bazie samodzielnej działalności gospodarczej.
Austriackie prawo pracy wyróżnia następujące rodzaje umów: umowę o pracę zawieraną między pracownikiem a pracodawcą, umowę pomiędzy usługodawcą i usługobiorcą oraz umowy dla przedstawicieli „wolnych" zawodów. Zawarcie umowy o pracę między pracownikiem a pracodawcą dokonuje się w formie pisemnej bądź ustnej. W ten sposób pracownik nabywa prawa i obowiązki, których muszą przestrzegać obie strony umowy. Pracownik jest też pod ochroną prawa pracy i przysługują mu wszelkie z tym związane przywileje, jak urlop, przywileje chorobowe, dodatkowe wypłaty: Urlaubsgeld i Weihnachtsgeld itp. Pracownik nie musi się też martwić o zapłatę podatku od dochodu lub uiszczenie składek do kasy chorych i emerytalnych. To jest obowiązkiem pracodawcy. Wypłata, którą pracownik dostaje na koniec miesiąca, jest sumą netto, czyli już „na rękę".

Natomiast umowy zawarte na wykonanie dzieła (na podstawie Gewerbeschein) nie kwalifikują wykonawcy jako pracownika. Są to umowy zawierane między usługobiorcą a usługodawcą. Zawarcie takiej umowy polega na braku podporządkowania pracownika w stosunku do pracodawcy. Praca przebiega samodzielnie, a zapłata następuje po jej zakończeniu. Usługodawca nie korzysta np. z prawa do urlopu czy premii. W tej sytuacji jest się bardziej przedsiębiorą, który pracuje na własną rękę i jest odpowiedzialny za wszelkie pozwolenia oraz odprowadzenie podatków i składek socjalnych (Sozialversicherung). Od wypłaty, którą ta osoba dostaje na koniec miesiąca, musi zostać odprowadzony podatek obrotowy (Umsatzsteuer), podatek od dochodu (Einkommenssteuer) oraz składki socjalne (Sozialversicherung). Realnie więc ta osoba musi odprowadzić co najmniej 40-50% do urzędu skarbowego oraz ubezpieczenia socjalnego. Pracując samodzielnie, ponosi się również ryzyko choroby, w tym sensie, że w razie urlopu chorobowego pensji się nie dostaje. To samo w razie wypadku. Nie przysługuje też ani Urlaubsgeld, ani Weihnachtsgeld. Ponadto nie ma terminów wypowiedzenia. Kwestię zakończenia pracy reguluje tylko i wyłącznie umowa o dzieło zawarta ze zleceniodawcą. Z tego powodu nie ma też mowy o ochronie pracownika przed niesłusznym zwolnieniem, które to sytuacje reguluje Kodeks prawa pracy.

Trzecia forma zatrudnienia to osoby pracujące w tzw. „wolnych zawodach". Umowy przez nie zawierane nie mają tzw. podległości służbowej. Praca nie musi być wykonywana osobiście, a jej wykonawca nie korzysta z siedziby oraz środków trwałych zlecającego usługę. Zakończenie pracy automatycznie oznacza również koniec zawartej umowy. Okres próbny trwa maksymalnie miesiąc, a pracodawca ma prawo w tym czasie zwolnić pracownika bez podania przyczyny. Również pracownik w tym czasie ma prawo odejść z pracy bez konieczności wyjaśniania powodu rezygnacji.

Miesiąc temu zmarł mój mąż. Jakie prawo obowiązuje w postępowaniu spadkowym?
– Zależy to od obywatelstwa osoby zmarłej. Postępowanie spadkowe faktycznie podlega prawu obowiązującemu w kraju, którego obywatelem była osoba zmarła w momencie jej śmierci. Prawo austriackie nie przewiduje żadnych odstępstw od tej reguły, więc nie można wybrać prawa regulującego postępowanie spadkowe. Jeśli ta osoba żyła i mieszkała ostatnio w Austrii, to ma zastosowanie prawo austriackie. Natomiast w przypadku, gdy ta osoba żyła i mieszkała ostatnio w Polsce, to ma zastosowanie prawo polskie. Uwaga: jeśli sprawa spadkowa prowadzona jest w Austrii, a zmarły ma majątek w innym kraju (np. dom w Polsce), to należy w postępowaniu spadkowym w Austrii wnieść wniosek o objęcie zagranicznych dóbr postępowaniem spadkowym. Mogą to zrobić powołani spadkobiercy.

Chcę kupić domek w Austrii, ale mam polskie obywatelstwo. Czy w tym przypadku muszę się starać o specjalne pozwolenia?
– W przypadku nabycia nieruchomości przez obywatela innego kraju dawniej konieczne było pozwolenie specjalnej komisji (Genehmigung der Grundverkehrskommission). Od kiedy Polska jest członkiem Unii Europejskiej, takie pozwolenie nie jest już konieczne. Mimo to niektóre rejony Austrii wymagają nadal tzw. Negativbestätigung lub Baulandbestätigung (np. Styria). Komisja ta musi potwierdzić, że obywatel Polski jako obywatel Unii Europejskiej nie potrzebuje pozwolenia Komisji. Natomiast jeśli nieruchomość leży w strefie zabudowanej, to można potwierdzeniem tego faktu przez urząd danej gminy (Gemeindeamt) zastąpić tzw. Negativbestätigung. Jest to co prawda tylko formalność, ale należy ją w przebiegu sprawy wziąć pod uwagę, ponieważ może ona przedłużyć o kilka tygodni wpis do księgi wieczystej. Regiony takie, jak jak Wiedeń lub Dolna Austria nie wymagają żadnych potwierdzeń komisji lub gminy. Tu akceptowana jest tylko i wyłącznie kopia paszportu, który udowadnia przynależność do kraju z Unii Europejskiej.

Aleksandra T. Fux