Moja matka i ja od lat mieszkamy w Austrii. Matka jest rencistką i otrzymuje tutaj emeryturę w wysokości 880 euro. Miesiąc temu miała wylew i potrzebuje całodziennej opieki. Od dwóch tygodni znajduje się w domu specjalnej opieki. Niestety, koszta tej opieki wynoszą ok. 3500 euro miesięcznie. Czy ja za to muszę płacić?

– Należy przede wszystkim złożyć wniosek o zasiłek opiekuńczy (Pflegegeld) na pokrycie kosztów opieki. On wynosi w najwyższej klasie (Stufe 7) aktualnie 1655,80 euro. Łącznie z rentą matka może więc mieć do dyspozycji maksymalnie 2 535,80 euro, co nadal nie wystarcza na pokrycie kosztów opieki. W takiej sytuacji różnica pokrywana jest przez ubezpieczenie społeczne (Sozialversicherungsträger). Ono z kolei może zająć majątek prywatny osoby potrzebującej tej opieki (tj. matki). Jeśli matka więc posiada oszczędności lub nieruchomości, to zajmowane one są przez ubezpieczenie społeczne na poczet pokrycia tych kosztów. Jeśli natomiast żadnego majątku nie ma, to koszta te ponoszone są w całości przez ubezpieczenie społeczne. Należy jednak zauważyć, że w zależności od rejonu Austrii, bo różnie to wygląda w różnych rejonach, ubezpieczenie społeczne ma możliwość kwestionowania przekazu nieruchomości lub oszczędności osoby potrzebującej aktualnie dofinansowania, jeśli transfer odbył się mniej niż 5 lat wstecz. Przykład: matka miała dom, który w roku 2011 przepisała synowi. Teraz potrzebuje dofinansowania do kosztów opieki. W tej sytuacji ubezpieczenie socjalne może żądać od syna zwrotu tej nieruchomości i użyć jej wartości na pokrycie kosztów opieki. Ponadto istnieje też jeszcze mniej rozpowszechniona praktyka obowiązku alimentacyjnego dzieci na poczet potrzebujących rodziców, na podstawie § 140 kodeksu cywilnego (Allg. Bürgerliches Gesetzbuch). Teoretycznie więc i dzieci zobowiązane są do płacenia rodzicom alimentów, jeśli taka konieczność istnieje. W praktyce ubezpieczenia społeczne rzadko jednak zwracają się do dzieci osób potrzebujących opieki, żądając dopłaty do kosztów w postaci alimentów. Należy jednak zauważyć, że taka możliwość istnieje.

Moja mama planuje przepisać na mnie mieszkanie w Wiedniu. Poza tym chce mi podarować 10 tys. euro. Czy takie darowizny podlegają podatkowi?
– Aktualnie darowizna nie podlega opodatkowaniu. Obowiązujący jeszcze do niedawna podatek od spadku i darowizny (Erbschafts und Schenkungssteuer) został zniesiony w 2008 roku. Aktualnie ten podatek nie został jeszcze zastąpiony innym. Należy jednak wziąć pod uwagę aktualne plany i zapowiedzi rządu, który przewiduje reformę podatkową wiosną tego roku. Trzeba więc się liczyć z możliwością ponownego wprowadzenia opodatkowania darowizny oraz/lub spadku. Warto więc aktualnie zastanowić się nad dalszymi krokami oraz zaplanować darowiznę. Jeśli więc w planach leży przepisanie mieszkania (darowizna) lub przekaz gotówki w wysokości 10 tys. euro, to warto jest to przeprowadzić jak najszybciej. Uwaga: przy darowiźnie gotówki lub książeczki oszczędnościowej nie obowiązuje co prawda na dzień dzisiejszy żadne opodatkowanie, ale przy przekroczeniu pewnych granic konieczny jest meldunek takiej darowizny: trzeba zameldować darowiznę na rzecz krewnych pierwszego stopnia (małżonek, dzieci, dzieci adoptowane, rodzice), jeśli suma przekracza 50 tys. euro, natomiast przy darowiźnie na poczet osób obcych obowiązuje meldunek powyżej sumy 1 tys. euro. W razie wątpliwości warto więc skonsultować się z fachowcem (adwokatem lub doradcą podatkowym).

Mam dwoje dorosłych dzieci i posiadam niewielki majątek, w tym domek jednorodzinny. Ostatnio usłyszałam, że muszę zapłacić dzieciom zachówek jeszcze za mojego życia. Czy to prawda? I ile im się należy?
– Nie jest to prawdą, gdyż prawo i obowiązek do zapłaty zachówku powstają dopiero wraz ze śmiercią spadkodawcy. W wielu rodzinach jest jednak praktykowane, że dzieci otrzymują ten zachówek jeszcze za życia rodziców (spadkodawców), co zostaje później wliczone w ich spadek. Z reguły rodzice decydują się na wcześniejszą wypłatę takiego zachówku, a w szczególności, aby dzieciom umożliwić start w dorosłe życie, np. na zakup lub wyposażenie własnego mieszkania. Jest to jednak zupełnie dobrowolne i nie ma takiego zobowiązania prawnego. Prawo do zachówku po śmierci rodziców mają dzieci (też nieślubne), dzieci adoptowane oraz wnuki i prawnuki, jeśli ich rodzice już nie żyją, ale też i małżonek/małżonka. Wysokość takiego zachówku to połowa tego, co przewiduje ustawowa kolejność dziedziczenia (Hälfte des gesetzlichen Erbrechtsanspruches). Przykład: matka umiera i zostawia dwoje dzieci, przy czym mąż i ojciec dzieci już nie żyje. Według ustawowej kolejności dziedziczenia należy się dzieciom po połowie spadku. Zachówek natomiast wynosi połowę tego, czyli 1/4.

Aleksandra T. Fux