Mąż i ja jesteśmy emerytami i planujemy w najbliższym rozwód. Otrzymujemy obydwoje wyrównanie do renty w formie tzw. Ausgleichszulage. Byłam dotychczas ubezpieczona w kasie chorych przy mężu. Czy po rozwodzie mogę być nadal ubezpieczona przy mężu i czy należy mi się też renta wdowia, jeśli mój przyszły ex-małżonek umrze?

– Ubezpieczenie w kasie chorych (Wiener Gebietskrankenkasse) przy mężu lub innym krewnym jest tak długo możliwe, jak długo to pokrewieństwo istnieje. W przypadku rozwodu więź pokrewieństwa między mężem a żoną przestaje istnieć, a tym samym zanika podstawa do wspólnego ubezpieczenia. W tym przypadku należy więc postarać się samemu o własne ubezpieczenie w kasie chorych. Jeśli ktoś pracuje, to jest ubezpieczony przez pracodawcę (z wyjątkiem tzw. Geringfügige Beschäftigung). Natomiast w przypadku rencisty, jest on ubezpieczony automatycznie w ramach emerytury. Należy więc jak najszybciej zgłosić fakt rozwodu do Pensionsversicherungsanstalt, który podejmie dalsze kroki w kasie chorych. Składka ubezpieczeniowa w wysokości 5,1% będzie potrącana od renty lub, jak w pani przypadku, od Ausgleichszulage. Należy po rozwodzie jak najszybciej zgłosić do kasy emerytalnej, że jest pani rozwiedziona, i przedstawić dokument rozwodowy. Co do renty wdowiej: rozwiedzionemu małżonkowi lub małżonce tylko wtedy należy się renta wdowia, jeśli w ramach rozwodu uzyskał on prawo do alimentów od drugiego małżonka i małżeństwo trwało co najmniej 10 lat. Warunkiem jest więc wyrok lub ugoda rozwodowa z uzgodnieniem obowiązku alimentacyjnego. Ponadto konieczne jest też faktyczne płacenie tych alimentów, aby nie było powodu do podważenia obowiązku alimentacyjnego przez kasę emerytalną (Pensionsversicherungsanstalt).

Chcemy z żoną kupić mieszkanie w Austrii. Obydwoje jesteśmy obywatelami Polski. Ostatnio ktoś mi powiedział, że jako obywatel Polski potrzebuję specjalnego pozwolenia na nabycie lub wynajem nieruchomości w Austrii. Czy to prawda?
– W Austrii nabywanie nieruchomości przez cudzoziemców regulowane jest przez szereg przepisów wydawanych przez poszczególne kraje związkowe. Wszystkie traktują jednak w tej kwestii obywateli UE na równi z własnymi obywatelami. Podstawowym aktem prawnym regulującym zakup nieruchomości w Austrii jest kodeks cywilny. Ważne są też ustawy każdego kraju związkowego (tzw. Landesgesetze – Grundverkehrsgesetze), które regulują nabywanie nieruchomości przez cudzoziemców. Takich ustaw jest dziewięć, czyli tyle, ile krajów związkowych. Ich treść jednak nie różni się znacząco. Generalnie można powiedzieć, że obywatele UE nie muszą uzyskiwać dodatkowych zezwoleń na nabywanie nieruchomości i zawieranie umów najmu.
Co do nabycia nieruchomości, na podstawie prawa austriackiego rozróżnia się współwłasność (tzw. Miteigentum) oraz własność mieszkania (tzw. Wohnungseigentum). Oznacza to, że współwłaściciel nieruchomości ma prawo do wyłącznego użytkowania określonej części obiektu (np. mieszkania) i wspólnego użytkowania części wspólnych budynku (takich jak klatki schodowe, korytarze, wejścia, ogród). Nabycie nieruchomości wymaga formy pisemnej. Dla ważności takiej umowy wymagane jest jednak potwierdzenie przez notariusza lub sąd podpisów stron umowy. Aby doszło do przepisania prawa własności nieruchomości, transakcja (np. umowa kupna nieruchomości) musi zostać zgłoszona do ewidencji gruntów, czyli do tzw. księgi wieczystej (tzw. Grundbuch), prowadzonej przez sąd okręgowy danego rejonu (tzw. Bezirksgericht).
Ogólną zasadą jest, że obywatel UE może nabyć austriacką nieruchomość bez dodatkowych zezwoleń. Jeszcze kilka lat temu konieczne były pozwolenia, które uzyskiwało się po wypełnieniu pewnych wymogów, jednak z biegiem lat takie bariery zostały zniesione. Jak wynająć? Austriackie prawo najmu (tzw. Mietrechtsgesetz) poważnie ogranicza na korzyść najemcy (tzw. Mieter) swobodę warunków umowy najmu (tzw. Mietvertrag). Faworyzowaną stroną umowy jest tutaj najemca, a przepisy tej ustawy są obowiązujące i nie mogą być zmieniane na jego niekorzyść. Ograniczenia wynikające z tych przepisów dotyczą w szczególności praw wynajmującego do rozwiązania umowy najmu, a także określania wysokości czynszu. Od wskazanej ustawy istnieje jednak wiele wyjątków. Dla przykładu można podać najmy między przedsiębiorcami. Umowa najmu może być zarejestrowana jako obciążenie nieruchomości w księdze wieczystej, jeżeli jest zawarta na określony czas. Na najem lub wynajem nieruchomości w Austrii przez obywatela kraju UE nie jest konieczne – podobnie jak przy kupnie – żadne specjalne pozwolenie.