Ostatnio zacząłem mieć podejrzenia, że dziecko, które urodziła moja dziewczyna trzy lata temu i które bezpośrednio po narodzinach uznałem jako swoje, nie jest moim synem. Co mogę w takiej sytuacji zrobić?

– Jak już Pan sam nakreślił, aby dziecko urodzone poza związkiem małżeńskim miało ojca nie tylko z punktu widzenia biologicznego, ale również prawnego, musi dojść do uznania ojcostwa.
Taki akt prawny może zostać uznany przez sąd za bezskuteczny na wniosek osoby uznającej, jeżeli udowodni ona, że dziecko nie pochodzi od niej i że dopiero później dowiedziała się ona o okolicznościach, które przemawiają za „niepochodzeniem” dziecka. Wynika to z paragrafu 154 ust. 1 punkt 3 litera b Kodeksu Prawa Cywilnego.
Oznacza to jednak, że w celu udowodnienia, iż dziecko nie jest Pańskim synem, konieczne jest dysponowanie materiałem dowodowym DNA, który może Pan przedłożyć w sądzie. Tylko w ten sposób może Pan starać się o unieważnienie uznania ojcostwa. Jeśli matka dziecka nie umożliwi Panu dokonania takich badań, można uczynić to również drogą sądową, składając podanie o wykonanie badań DNA, i na podstawie wyniku złożyć wniosek o unieważnienie uznania ojcostwa.
Wniosek można złożyć najwcześniej od momentu urodzenia dziecka i nie później niż dwa lata po stwierdzeniu okoliczności, które świadczą o „niepochodzeniu” dziecka od ojca (§ 154 ust. 2 kodeksu prawa cywilnego).

Chciałbym zostawić mojej żonie w spadku cały mój dobytek. Słyszałem, że można to zrobić w formie umowy między mną a żoną, zamiast testamentu. Czy to prawda?
– To, o czym Pan słyszał, to tzw. umowa spadkowa, czyli Erbvertrag, która może być zawarta tylko i wyłącznie między małżonkami. Stanowi o tym paragraf 1249 Kodeksu Prawa Cywilnego. Daje ona dysponentowi najbardziej wiążącą możliwość uregulowania tego, co stanie się z majątkiem po jego śmierci. W przeciwieństwie do testamentu, umowa spadkowa jest dwustronną czynnością prawną, czyli wymaga zgody obu stron na jej zawarcie lub zmianę.
Umowa spadkowa, aby była prawnie obowiązująca, musi być zawarta w formie aktu notarialnego. Małżonkowie mają możliwość wyznaczenia jednego z nich jako spadkobiercy, np. Pan swoją żonę, ale również można dokonać zapisu, dzięki któremu małżonkowie dziedziczą się nawzajem w przypadku śmierci.
Trzeba koniecznie zwrócić uwagę na fakt, że umowa spadkowa nie może dotyczyć całego majątku: dzięki niej można rozdysponować jedynie jego trzy czwarte. Ta ostatnia ćwiartka majątku musi pozostać w rękach spadkodawcy do swobodnego rozporządzania i być wolna od długów czy zachowku.
Oczywiście spadkodawca może rozporządzać całością majątku tak długo, jak żyje, ponieważ umowa spadkowa w żaden sposób nie ogranicza dyspozycji za życia, lecz reguluje to, co stanie się po jego śmierci: spadkobierca otrzyma tylko ten majątek, który pozostał i jest dostępny w momencie śmierci spadkodawcy.
Umowa spadkowa może zostać rozwiązana tylko za zgodą obu małżonków, poza tym wygasa wraz z rozwodem, unieważnieniem lub anulowaniem małżeństwa. Zwracam jednak uwagę na fakt, że małżonek, który rozwiódł się bez winy, może nadal otrzymać część spadku przewidzianą w umowie spadkowej, jeśli umowa nie zawiera przepisu, który stanowi inaczej.

Zmarł mój partner, nie byliśmy małżeństwem, ale od lat mieszkaliśmy razem i prowadziliśmy wspólne życie. Niestety, tylko on widniał w umowie mieszkaniowej. Chciałabym nadal pozostać w naszym mieszkaniu. Czy mam do tego prawo, skoro nie mieliśmy ślubu?
– Takie przypadki są uregulowane w przepisach prawa najmu, czyli Mietrechtsgesetz (MRG). Paragraf 14 ust. 1 MRG stanowi jasno, że najem nie kończy się wraz ze śmiercią najemcy (ani wynajmującego). Ze względu na szczególną regulację w paragrafie 14 MRG, prawo najmu nie zawsze musi przechodzić na jego spadkobierców. W przypadku spełnienia odpowiednich wymogów prawo przejęcia umowy przechodzi na tzw. osoby upoważnione.
Zgodnie z paragrafem 14 MRG, aby przejąć umowę najmu, muszą być spełnione następujące trzy warunki: po pierwsze, musi chodzić o osobę upoważnioną do przejęcia. Obejmuje to nie tylko małżonków czy krewnych w linii prostej (rodzice, dziadkowie, dzieci), ale i właśnie tak zwanych Lebensgefährten, czyli partnerów nieżyjących w zarejestrowanych związkach. Po drugie, musi istnieć pilna potrzeba mieszkania. Ten wymóg nie jest spełniony, jeśli wnioskodawca ma do dyspozycji inne prawnie równoważne zakwaterowanie. Trzecim i ostatnim wymogiem jest istnienie wspólnego gospodarstwa domowego osoby uprawnionej oraz zmarłego najemcy przez okres co najmniej trzech poprzedzających lat.
Osoby spełniające wszystkie warunki i uprawnione do przejęcia mieszkania nie staną się najemcami tylko wtedy, gdy powiadomią właściciela w przeciągu 14 dni od śmierci głównego najemcy o braku zamiaru kontynuacji najmu. W momencie przejęcia umowy osoby przejmujące ją ponoszą odpowiedzialność za czynsz i zobowiązania powstałe w okresie najmu zmarłego głównego najemcy.