Załóż firmę!
Mimo kryzysu gospodarczego sytuację w Austrii w porównianiu do pozostałych krajów europejskich można określić jako stabilną. Jednak i tu o pracę bywa ciężko. Rozwiązaniem tego problemu może się okazać własna działalność gospodarcza, czyli założenie firmy.
W tym artykule znajdą się wszystkie podstawowe informacje na ten temat. Jest on skierowany przede wszystkim do tych, którzy zamierzają się utrzymywać w pełni z pracy na własny rachunek (hauptberuflich). Ponieważ sam niedawno założyłem firmę, artykuł zawiera niektóre osobiste uwagi, które nie zawsze można znaleźć w broszurach informacyjnych.
Przed rozpoczęciem starań
Przed pierwszą wizytą w urzędach trzeba ustalić dwie podstawowe rzeczy. Pierwsza z nich dotyczy formy prawnej firmy. Ze względów praktycznych artykuł odnosi się tylko do trzech najczęstszych, a mianowicie: przedsiębiorstwa jednoosobowego (Einzelunternehmen – EPU), spółki jawnej (Offene Gesellschaft – OG) i spółki komandytowej (Kommanditgesellschaft – KG). We wszystkich trzech przypadkach przedsiębiorcy odpowiadają w sposób nieograniczony za zobowiązania firm, tzn. że odpowiadają za długi majątkiem osobistym. Właściciele OG ponadto odpowiadają solidarnie, tzn. zarówno za długi innych wspólników, jak i w sposób bezpośredni, więc wierzyciele bezpośrednio mogą się zwracać do jednego ze wspólników, a nie muszą zaskarżać przedsiębiorstwa. Jeżeli chodzi o KG, dotyczy to jedynie komplementariuszy, podczas gdy komandytariusze odpowiadają tylko ich wkładem do spółki (komplentariusze reprezentują przedsiębiorstwo, komandytariusze mogą pełnić jedynie rolę pełnomocnika).
Drugie pytanie, na które trzeba odpowiedzieć przed rozpoczęciem zakładania firmy, dotyczy zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej (Gewerbeschein). Strona Izby Gospodarczej (Wirtschaftskammer – WKO) podaje informacje, w jakich przypadkach takie zezwolenie jest obowiązkowe (1).
Zaczynamy
Pierwszym krokiem ku własnej firmie jest wzięcie udziału w warsztatach dla osób chcących założyć firmę, tzn. Gründerworkshop (2), w WKO. Trwają one pół dnia i na ich zakończenie uczestnicy otrzymują potwierdzenie uczestnictwa, które uprawnia do korzystania z darmowej konsultacji (maksymalnie 5 godzin) z doradcą doradcą zajmującym się przedsiębiorstwami w ramach projektu MINGO (3). Chodzi tu o projekt skierowany do założycieli firm, zainicjowany przez Wirtschaftsagentur Wien. Oferta ta obejmuje również konsultacje w języku polskim. Gründerworkshop odbywa się kilka razy w tygodniu. Informacje można znaleźć na stronie internetowej WKO, poświęconej założeniu przedsiębiorstw: www.gruenderservice.at. Strona ta zawiera też informacje w języku polskim.
Rejestr handlowy – Firmenbuch
Przedsiębiorstwo jednoosobowe musi być wpisane do rejestru handlowego tylko w przypadku obrotów wyższych niż 700 000 euro rocznie. Oczywiście istnieje możliwość dobrowolnego wpisania się do rejestru. Dla spółki jawnej i spółki komandytowej jest to obowiązkowe. W tej sprawie należy się zwrócić do Sądu Handlowego (Handelsgericht – HG). (4). Wspólnicy muszą uwierzytelnić wzory podpisów w biurze uwierzytelnienia (Beglaubigungsstelle) oraz wręczyć umowę spółki (5). Wyciąg z rejestru handlowego dostarczany jest drogą pocztową.
Izba gospodarcza – WKO
Przedsiębiorca zakładający firmę po raz pierwszy jest zwolniony od opłat związanych z zakładaniem. Zaświadcza się to formularzem Neufö 1, który otrzymuje się w WKO. Aby zarejestrować działalność gospodarczą, potrzebny jest paszport, zaświadczenie o niekaralności (jeżeli przedsiębiorcy nie mieszkają w Austrii lub mieszkają krócej niż 5 lat) i świadectwo kwalifikacji (6). Jeżeli przedsiębiorca chce używać tytułu akademickiego, trzeba przedłożyć odpowiednie dyplomy uniwersyteckie. Można zarejestrować działalność gospodarczą również za pośrednictwem Internetu, a mianowicie na stronie gminy (w przypadku Wiednia Magistratu).
Ubezpieczenie społeczne
W przypadku zarówno firm jednoosobowych, jak i spółek osobowych przedsiębiorcy mają obowiązek zgłoszenia się do kasy chorych w ciągu pierwszego miesiąca działalności. Można dokonać tego automatycznie przy zgłaszaniu działalności w WKO. Potwierdzenie oraz materiał informacyjny kasa chorych dostarcza drogą pocztową.
Urząd skarbowy
Przedsiębiorcy prowadzący działalność zarówno jednoosobową, jak w postaci spółek osobowych mają obowiązek zgłoszenia się do urzędu skarbowego w ciągu pierwszego miesiąca działalności. Można dokonać tego automatycznie przy zgłaszaniu działalności w WKO. Numer podatkowy zostaje dostarczony drogą pocztową.
Wskazówki
Ankieta urzędu skarbowego (Fragebogen des Finanzamtes): W trakcie rejestrowania firmy w urzędzie skarbowym trzeba wypełnić ankietę, czyli Fragebogen, w której stawiane są pytania o prawdopodobne obroty w pierwszym roku. Na podstawie tych danych urząd skarbowy wylicza przedpłatę podatku dochodowego, ściąganą cztery razy w roku. Tutaj należy podać możliwie dokładną sumę. Jeżeli zarabia się dużo mniej niż zadeklarowano w ankiecie, podatki będą zbyt wysokie, co może być obciążeniem dla przedsiębiorstwa, mimo tego, że nadwyżkę podatkową zwraca się w następnym roku. Jeżeli obroty będą dużo wyższe, wtedy podatki, które się płaci w ciągu roku, bedą zbyt niskie, co sprawi, że dopłata w kolejnym roku będzie bardzo wysoka.
Wydatki przed rozpoczęciem działalności: Działalność gospodarcza istnieje już wtedy, gdy rozpoczną się pierwsze działania przygotowawcze (betriebsvorbereitende Handlungen). Jeżeli przedsiębiorca np. płaci za stronę internetową zanim firma zaistnieje, liczy się to jako wydatek operacyjny i można go odliczyć od podatku pod warunkiem, że te działania przygotowawcze miały miejsce w tym samym roku, w którym założy się przedsiębiorstwo.
MwSt: Jeżeli obroty nie przekroczą progu 30 000 euro, przedsiębiorstwo nie podlega temu podatkowi, tzn. nie istnieje obowiązek odprowadzenia go do urzędu skarbowego. W tym przypadku oczywiście nie ma się prawa do odliczenia podatku obrotowego. Jeżeli większą część klientów firmy stanowią inne przedsiębiorstwa, warto dobrowolnie zrezygnować z tej ulgi (Ausnahme von der Regelbesteuerung), ponieważ przedsiębiorstwa chętniej współpracują z takimi firmami, które obowiązuje MwSt. (VAT), aby mogły z kolei ściągać ten podatek.
Osobiste uwagi
1 Staranie się o Gewerbeschein pociąga za sobą obowiązkowe członkostwo w WKO, które ma bardzo dużo zalet. W zależności od branży składka członkowska wynosi około 100 euro. Bedąc członkiem WKO, można skorzystać z pełnej darmowej oferty, obejmującej m.in. warsztatów dotyczących prowadzenia księgowości, obliczenia płac, marketingu itp.
2 Wzięcie udziału oczywiście nie jest obowiązkowe, ale gorąco się je poleca.
3 Proszę nie zapomnieć, że doradcado spraw przedsiębiorstw zajmuje się wyłącznie aspektami związanymi z finansami, marketingiem, możliwościami rozwoju przedsiębiorstwa itp. Nie jest on jednak znawcą Państwa branży i często nie zna rynku, na którym Państwo zamierzają pracować.
4 W sądzie trzeba się skierować najpierw do biura uwierzytelnienia (Beglaubigungsstelle), a potem do punktu zbiorowego (który w Wiedeńskim Sądzie Handlowym znajduje się na pierwszym piętrze). Warto więc pojawić się w sądzie odpowiednio wcześnie, aby móc załatwić wszystkie sprawy w jednym dniu. Opłata za uwierzytelnienie dokumentów wynosi około 50 euro za osobę.
5 Zawarcie umowy spółki nie jest obowiązkowe, ale polecane. Wzory takich umów dostępne są w WKO.
6 Na stronie www.gruenderservice.at w zakładce „Rechtliche Voraussetzungen" i dalej „Gewerberecht" można przeczytać, jaką kwalifikacje trzeba zdobyć, aby móc wykonywać dany zawód.
Ważne strone internetowe
Armin Innerhofer, Polonika nr 219, kwiecień 2013