O pracy w niepełnym wymiarze godzin mówi się, gdy czas pracy zostaje na pewien okres skrócony, aby przezwyciężyć gospodarcze zakłócenia.

Aby uniknąć zwalniania pracowników i umożliwić  gospodarce przetrwanie kryzysu spowodowanego koronawirusem, partnerzy społeczni, tj. przedstawiciele Izby Pracy, Związków Zawodowych i Izby Gospodarczej wynegocjowali specjalny model: czas pracy może zostać zredukowany do zera godzin. Pomimo to  pracownicy otrzymują prawie pełne wynagrodzenie.
Dlatego w przypadku, gdy pracodacwa proponuje  przejściowe rozwiązanie umowy o pracę, należy koniecznie zwrócić mu uwagę na istnienie takiej możliwości!

1. Co przynosi praca w skróconym wymiarze czasu?
• Czas pracy, przy dalszym zatrudnieniu,  zostaje ograniczony.
• Ochronę przed zwolnieniem z pracy w okresie o skróconym wymiarze czasu pracy aż do miesiąca po zakończeniu tego okresu.
• Praca w skróconym wymiarze czasu możliwa jest również w zakładach pracy, w których nie ma rady zakładowej.
• Praca w skróconym wymiarze czasu obowiązuje również, gdy firma jest całkowicie zamknięta.

2. Jakie wynagrodzenie otrzymuję w okresie pracy w skróconym wymiarze czasu?
Zasiłek k w okresie pracy w skróconym wymiarze czasu obliczany jest w oparciu o płacę brutto przed wprowadzeniem tego rozwiązania i obejmuje dodatki, dopłaty i bieżące prowizje. Nie obejmuje
natomiast zwrotu wydatków (diet, dniówek,dodatków za odległość itp.) i wynagrodzeń za nadgodziny.
Pracodawca płaci więc miesięcznie wynagrodzenie za pracę w skróconym wymiarze czasu (zastępczą ratę netto), która jest naliczana jak poniżej:
• Do € 1.700,-- płacy brutto wypłata za pracę w skróconym wymiarze czasu wynosi 90% dotychczasowej płacy netto
• Do € 2.685,-- płacy brutto wypłata za pracę w skróconym wymiarze czasu wynosi 85% dotychczasowej płacy netto
• Od € 2.686,-- płacy brutto wypłata za pracę w skróconym wymiarze czasu wynosi 80% dotychczasowej płacy netto
• Dla częściowych dochodów powyżej € 5.370,-- nie przysługuje żaden zasiłek
• Uczniowie zawodu otrzymują wypłatę za pracę w skróconym wymiarze czasu 100% dotychczasowego wynagrodzenia przysługującego uczniom zawodu.
Pracodawca przekazuje więc na konto pracownika miesięcznie 80, 85 lub 90 procent dotychczasowych zarobków. Przy tym nie ma żadnego znaczenia, ile godzin przepracowali państwo w poszczególnych
tygodniach.W okresie pracy w skróconym wymiarze czasu, czas  pracy jest na bieżąco przeliczany. Wynik naliczenia, a więc czy zameldowana przez pracodawcę do AMS redukcja czasu
pracy została rzeczywiście osiągnięta, może zostać  naliczony na zakończenie pracy w skróconym wymiarze czasu.

Rada: Proszę dokładnie zapisywać przepracowane godziny. W ten sposób mogą państwo dokładnie skontrolować, czy otrzymali państwo zapłatę za wszystkie przepracowane godziny. AK (Izba Pracy)
oferuje w tym celu własny App umożliwiający kompletny zapis przepracowanego czasu w sposób jasny i zrozumiały: https://ak-zeitspeicher.at 

3. Mam umowę-wszystko-razem (All-in-Vertrag) albo ryczałt za nadgodziny. Czy jest to brane pod uwagę przy obliczaniu wynagrodzenia w okresie pracy w skróconym wymiarze czasu?
Jeśli w umowie o pracę jest zapisane, że ryczałt za nadgodziny może również zostać skreślony, wówczas nie nie będzie on niestety brany pod uwagę przy obliczaniu wynagrodzenia w okresie pracy
w skróconym wymiarze czasu.
Jeśli w umowie o pracę nigdzie nie jest wyraźnie zaznaczone, że ryczałt za nadgodziny może zostać wycofany lub jeśli mają państwo umowę wszystko-w-jednym (All-in-Vertrag), wówczas wynagrodzenie
w czasie pracy w skróconym wymiarze czasu będzie obliczane z uwzględnieniem ryczałtu za nadgodziny czy zarobki wszystko-w-jednym.

4. Czy przed rozpoczęciem pracy w skróconym wymiarze czasu muszę wykorzystać urlop lub wyrównanie czasowe?
Dyrektywa odnośnie pracy w skróconym wymiarze czasu mówi, że zaległe urlopy z ubiegłych lat i niewykorzystane wolne godziny z okresu przed lub w trakcie pracy w skróconym wymiarze czasu muszą zostać wykorzystane w miarę możliwości jak najszybciej. W zamian za to istnieje ze strony AMS szczególnie wysokie wyrównanie płacy (80 – 90 procent). Wykorzystanie zaległego urlopu ma również tę zaletę, że w czasie urlopu przysługuje pełne wynagrodzenie, a nie tylko 80 do 90 procent.
Praca w skróconym wymiarze czasu nie powinna zatem skończyć się fiaskiem w powiązaniu z wykorzystaniem urlopu. Zalety pracy w skróconym wymiarze czasu są istotniejsze.
Uwaga: Rok z urlopem rozpoczyna się normalnie z pierwszym dniem pracy w firmie. Datę tę znajdą państwo w umowie o pracę. W niektórych umowach rok z urlopem dopasowywany jest do roku kalendarzowego z dniem 1 stycznia. Proszę sprawdzić w swoich umowach o pracę. Jeśli w firmie jest rada zakładowa, najlepiej skontaktować się z nią.

5. Jak i kiedy może być w firmie wprowadzona praca w skróconym wymiarze czasu?
Praca w skróconym wymiarze czasu możliwa jest w zakładzie pracy niezależnie od jego wielkości i od branży. Również stowarzyszenia i osoby prawne podlegające prawu publicznemu, na przykład publiczne muzea, mogą wprowadzić pracę w skróconym wymiarze czasu. W zakładach pracy bez rady zakładowej niezbędne są oddzielne porozumienia z poszczególnymi pracownikami.

6. Jak rada zakładowa może współdziałać przy pracy w skróconym wymiarze czasu?
Rada zakładowa jest warunkiem, aby w ogóle mogły się odbyć rozmowy na temat pracy w skróconym czasie pracy. W każdym przypadku musi ona zostać włączona do pertraktacji od samego początku. Dotyczy to rozmów między pracodawcą i AMS w sprawie ramowych warunków niezbędnych dla zasiłków przy pracy w skróconym wymiarze czasu, pertraktacji odnośnie porozumienia o pracy w skróconym wymiarze czasu oraz o koniecznych porozumieniach w zakładzie pracy. W przypadku, gdy w zakładzie pracy nie ma rady zakładowej, funkcję tę przejmują związki zawodowe.

7. Czy z punktu widzenia przedsiębiorstwa przemawia coś przeciwko pracy w skróconym wymiarze czasu?
Nie. Pod naciskiem partnerów socjalnych praca w skróconym wymiarze czasu stała się jeszcze atrakcyjniejsza. Rząd kraju przejmuje od pierwszego dnia opłaty na ubezpieczenie społeczne dla osób pracujących w systemie pracy w skróconym wymiarze czasu. Dzięki porozumieniu osiągniętemu 17 marca został zawiązany pakiet zapewniający przedsiębiorstwom największe finansowe wsparcie. Z dzisiejszego punktu widzenia nie ma żadnych powodów, aby wypowiadać pracownikom umowy o pracę.

8. Moja umowa o pracę została niestety rozwiązana przez wprowadzeniem systemu pracy w skróconym wymiarze czasu. Czy mogę mimo to skorzystać z systemu pracy w skróconym wymiarze czasu?
AMS wymaga dla przyznania zasiłku przy pracy w skróconym wymiarze czasu, żeby byli państwo zatrudnieni u swojego pracodawcy bez przerwy od co najmniej miesiąca. Ten pełny miesiąc pracy stanowi potem podstawę dla obliczenia zasiłku.
Dla państwa oznacza to:
• Jeśli są już państwo wymeldowani z kasy chorych (ÖGK) i są oficjalnie bezrobotni, to mogą państwo wrócić do swojego pracodawcy – pracodawca nie otrzyma jednakże w pierwszym miesiącu żadnego wsparcia z AMS. A więc do pracowników o skróconym wymiarze czasu należeliby państwo dopiero od drugiego miesiąca pracy.
• Jeżeli nie zostali państwo jeszcze wymeldowani z kasy chorych (ÖGK) (na przykład z uwagi na fakt, że nie są państwo jeszcze w okresie wypowiedzenia) mogą państwo w porozumieniu ze swoim pracodawcą wycofać zakończenie pracy i natychmiast przejść w system pracy o skróconym wymiarze czasu.

9. Jak długo może trwać praca w skróconym wymiarze czasu?
Obecnie okres trwania pracy w skróconym wymiarze czasu ograniczony jest do trzech miesięcy. W razie potrzeby okres ten może zostać przedłużony o następne 3 miesiące.

10. Do jakiego wymiaru może zostać zredukowany mój czas pracy?
W całym okresie trwania pracy w skróconym wymiarze czasu (na przykład 3 miesiące) muszą państwo pracować co najmniej 10 procent dotychczasowego czasu pracy. Czas pracy może jednakże zostać również podzielony i tak na początku może to być zero godzin pracy w tygodniu, a później odpowiednio więcej.
Przykład: Firma wprowadza na okres 3 miesięcy (13 tygodni) pracę w skróconym wymiarze czasu. Dotknięta tym zostaje osoba pracująca na cały etat w pełnym wymiarze godzin 38,5 godziny normalnego czasu pracy.
10% od 38,5 godzin wynosi 3,85 godzi. Pomnożone o 13 tygodni oznacza to, że osoba zatrudniona na pełnym etacie musi pracować w całkowitym okresie pracy w skróconym wymiarze co najmniej 50,05 godzin (a więc 50 godzin i 3 minuty). Jeśli te 50 godzin i 3 minuty zostaną wykonane, ustalane jest w zakładzie pracy i zależy naturalnie od dalszego rozwoju pandemii. A więc jest również możliwe, że nie będzie się pracować przez pierwszych 11 tygodni. Osoba zatrudniona na pełnym etacie otrzymałaby za to 80 – 90% swojego dotychczasowego wynagrodzenia z AMS, pracodawca nie miałby żadnych kosztów personalnych przez 11 tygodni. W 12 tygodniu można by na przykład pracować 11 godzin i 33 minuty, aby w ostatnim tygodniu ponownie, jak zwykle, pracować 38,5 godziny.

11. Jak uregulowana jest sprawa wypłat specjalnych (dodatek urlopowy) przy pracy w skróconym wymiarze czasu?
Dochody specjalne (urlopowe i bożonarodzeniowe) będą wypłacane niezależnie od raty zastępczej netto (80 – 90 % nie ulegają zmianie – są wspierane przez AMS. W 2020 roku otrzymują państwo od pracodawcy jak dotychczas „pełną” sumę pensji urlopowej i bożonarodzeniowej (13 i 14 pensja) w zwyczajowym terminie.

12. Czy skrócenie czasu pracy oznacza czas wolny?
Zasadniczo czas niewykorzystywany na pracę uważany jest za czas wolny i jest w całości do dyspozycji pracownika. Mogą państwo wym czasie mieć inny stosunek pracy i zarabiać dodatkowo. Należy jednakże pamiętać i stosować się do obowiązujących jak i pojedynczo ustalonych w umowach o pracę zakazach dotyczących konkurencji!

13. Czy pracownik może zostać zwolniony z pracy w fazie pracy w skróconym wymiarze czasu?
Podczas trwania okresu pracy w skróconym wymiarze czasu zakład pracy musi zatrudniać wszystkich pracowników, którzy byli zatrudnieni w momencie składania wniosku o przejście na system o skróconym czasie pracy. Dotyczy to również tych części firmy, które z przyczyn położenia lub organizacyjnych są na tyle oddzielone, że są tu stosowane różne umowy zbiorowe.
Zwolnienia z pracy związane z sytuacją firmy mogą być wypowiadane najwcześniej po upływie okresu zatrzymania pracowników (1 miesiąc po zakończeniu okresu pracy w skróconym czasie. Serwis Rynku Pracy może od tego wyjątkowo odstąpić w przypadku zaistnienia istotnych przyczyn, które powodują niemożność utrzymania stanu zatrudnienia.
Zwolnienia z pracy odnoszące się do konkretnych osób są zawsze możliwe. Pracodawca jest jednakże zobowiązany do uzasadnienia zwolnienia z pracy konkretnego pracownika i poprzez zatrudnienie innej osoby do utrzymania dotychczasowego stanu zatrudnienia.
W przypadku wypowiedzenia stosunku pracy przez zatrudnionego pracownika lub przy rozwiązaniu umowy o pracę za obopólnym porozumieniem pracodawca nie jest zobligowany do uzupełnienia stanu zatrudnienia. Dotyczy to również przypadków, gdy istnieją przesłanki do przedterminowego rozwiązania umowy o pracę przez pracodawcę (natychmiastowe zwolnienie). W przypadku rozwiązania stosunku pracy za obopólnym porozumieniem pracownik musi mieć udokumentowaną możliwość porozumienia się i poradzenia się w sprawie rozwiązania stosunku pracy z radą zakładową czy związkami zawodowymi lub Izbą Pracy.

14. Czy po zakończeniu okresu pracy w niepełnym wymiarze godzin istnieje ochrona przed zwolnieniem z pracy?
W porozumieniach o pracę w niepełnym wymiarze czasu zawarta jest klauzula obowiązku dalszego zatrudnienia pracownika na okres jednego miesiąca od momentu zakończenia okresu powodującego pracę w niepełnym wymiarze godzin. Ten termin zatrudnienia po zakończeniu pracy w skróconym wymiarze godzin dotyczy wyłącznie pracowników którzy byli dotknięci przez ten system.

15. Czy mogę sam złożyć wymówienie w okresie pracy w skróconym wymiarze czasu?
Pracownicy czasie pracy w niepełnym wymiarze czasu i przy dotrzymaniu obowiązujących terminów mogą sami złożyć wymówienie lub zaproponować rozwiązanie stosunku pracy za obopólnym porozumieniem. Rozwiązanie za obopólnym porozumieniem jest możliwe tylko w przypadkach, gdy pracownik może udokumentować, że miał możliwość poradzenia się z radą zakładową lub związkami zawodowymi w sprawie rozwiązania umowy o pracę.

16. Czy mając umowę o pracę na czas określony, będąc pracownikiem tymczasowym, pracując na niepełnym etacie czy jako uczeń/terminator mogę otrzymać pracę w systemie pracy w skróconym wymiarze czasu?
Tak! Jeżeli pracują państwo w niepełnym wymiarze godzin, czas pracy musi zostać odpowiednio skrócony. Jeśli pracują państwo w systemie pracy dla osób starszych w okresie przedemerytalnym, państwa już obniżony czas pracy ulega dalszemu skróceniu. Nadal otrzymują państwo wyrównanie płacowe za za pracę w wieku przedemerytalnym. Zakład pracy płaci państwu za przepracowane godziny Pozostałą resztę do 90 % przejmuje AMS. Pracownicy tymczasowi mogą również pracować w systemie pracy w skróconym wymiarze czasu.
Z jednej strony firma pośrednicząca (a więc państwa pracodawca) może wprowadzić pracę w skróconym wymiarze czasu, która dotyczy potem nie wykorzystanych pracowników Z drugiej strony zakład zatrudniający państwa chcący wprowadzić dla swoich stałych pracowników system pracy w skróconym wymiarze czasu, może zastosować ten system i dla pracowników tymczasowych w przypadku, gdy zawiera z firmą pośredniczącą i tych pracowników dostarczającą (a więc ich pracodawcą) oddzielną umowę o pracę w systemie skróconego wymiaru czasu.
Ważne: W niewykorzystanym czasie pracy nie mogą być państwo przez firmę pośredniczącą „wypożyczani” do innych zakładów pracy! Jako uczeń zawodu nadal otrzymujesz nawet pełne odszkodowanie za pracę dla terminatorów.

17. Jestem zatrudniony w bardzo niskim wymiarze godzin. Czy praca w skróconym wymiarze czasu również mnie dotyczy?
Praca w niepełnym wymiarze czasu dotyczy wszystkich wpłacających na ubezpieczenie na wypadek bezrobocia. Osoby zatrudnione w bardzo niskim wymiarze godzin nie mogą z tego względu starać się o pracę w niepełnym wymiarze godzin. Osoby pracujące w bardzo niskim wymiarze godzin nie są tu zabezpieczone. Jednakże szef nie może ich tak po prostu zwolnić z pracy. Dotyczą ich przepisy o terminach wypowiedzenia zgodnie z umową zbiorową. W gastronomii jest to 14 dni. Szef musi przynajmniej płacić państwu pensję w okresie wypowiedzenia.

18. Czy mogę w okresie pracy w skróconym wymiarze czasu mogę robić nadgodziny?
Tak, jeśli zostało to ustalone z zakładem pracy w porozumieniu o pracy w skróconym wymiarze czasu. W porozumieniu o pracy w skróconym wymiarze czasu muszą być wymienione te obszary zakładu pracy, w których dozwolone są godziny nadliczbowe. W poszczególnych tygodniach pracy w skróconym wymiarze czasu może być również więcej wypracowanych godzin niż wynosi skrócony wymiar czasu pracy. Za tę nadwyżkę przysługuje państwu wynagrodzenie netto obowiązujące w okresie pracy w skróconym wymiarze czasu. Zasiłek przy pracy w skróconym wymiarze czasu, który otrzymuje państwa pracodawca, dopasowywany jest przez AMS poprzez miesięczne rozliczenia przepracowanego przez państwa czasu pracy, a więc podwyższane lub obniżane.

19. Co się dzieje w przypadku, gdy zachoruję w czasie pracy w skróconym wymiarze czasu?
W przypadku zachorowania naturalnie otrzymują państwo jak zwykle od pracodawcy dalszą wypłatę wynagrodzenia w wymiarze zagwarantowanej wypłaty w okresie pracy w skróconym wymiarze czasu (80/85/90 procent).

20. Czy mogę pójść na urlop w trakcie pracy w skróconym wymiarze czasu?
Nie jest jednakże możliwe wykorzystywanie urlopu wyłącznie w dni, w które się pracuje a nie korzystać z urlopu w dni, w których nie ma pracy. Na przykład nie jest możliwe żeby za trzy dni urlopu otrzymać cały wolny tydzień.

21. Czy stowarzyszenia mogą wprowadzić pracę w skróconym wymiarze czasu?
Jeśli są państwo zatrudnieni w stowarzyszeniu, mogą państwo ustalić z pracodawcą pracę w skróconym wymiarze czasu. Partnerem do rozmów dla dyrektora stowarzyszenia jest Izba Gospodarcza, natomiast dla pracowników i rady zakładowej – odnośny związek zawodowy.

22. Co się stanie jeżeli mój pracodawca stanie się niewypłacalny w okresie pracy w skróconym wymiarze czasu?
W takim przypadku praca w skróconym wymiarze czasu zostaje zakończona. Należy zameldować się jako bezrobotny i jednocześnie nawiązać bezzwłocznie kontakt AK (Izbą Pracy).

Uwaga! Przepisy dotyczące skróconego czasu pracy ulegają zmianie od 1 czerwca 2020 i zostają przedłużone o kolejne trzy miesiące, czyli do końca sierpnia.
Do tej pory pracownicy otrzymywali tylko 80, 85 lub 90 procent swojego ostatniego dochodu netto, nawet jeśli przepracowali 100 procent swojego umownego czasu pracy.
Od 1 czerwca zastosowanie mają następujące zasady: osoby, które pracują więcej, otrzymają odpowiednio więcej pieniędzy.
Pracownicy otrzymują pisemne potwierdzenie przejścia na skrócony system pracy. Wielu pracowników  do tej pory nie wiedziało, do ilu godzin został zredukowany ich czas pracy, jak długo ma obowiązywać umowa i na jakie wynagrodzenie mogą liczyć.
Przedłużenie umowy o skróconym czasie pracy nie następuje automatycznie, ale musi zostać ponownie uzgodnione.

Źródło: AK