Prawa pacjenta w Austrii regulowane są przez poszczególne landy.

Podstawowe prawa uregulowane zostały w Karcie Pacjenta (Patientencharta). Należą do nich:

– prawo do ochrony zdrowia i świadczeń opieki zdrowotnej;
– prawo do samodecydowania (wyrażenia zgody);
– prawo do informacji (w tym do dokumentacji medycznej);
– prawo do poszanowania intymności i godności (w tym do poufności, czyli inaczej do zachowania tajemnicy informacji).

Prawo do ochrony zdrowia
Niezależnie od wieku, płci, pochodzenia, majątku, wyznania czy rodzaju i powodu choroby, każdemu człowiekowi przysługuje prawo do ochrony zdrowia, a w sytuacji zagrożenia zdrowia i życia – do uzyskania niezbędnej pomocy i opieki zdrowotnej, w tym odpowiednich środków leczniczych. Pacjent ma prawo do świadczeń zdrowotnych odpowiadających wymaganiom aktualnej wiedzy medycznej.
Prawo do samodecydowania
Każdy zabieg, każda interwencja lekarska czy w końcu każda forma leczenia (jeżeli nie stanowi bezpośredniego zagrożenia dla zdrowia i życia) winna odbyć się po uzyskaniu uprzedniej świadomej i dobrowolnej zgody pacjenta. Oznacza to, iż musimy rozumieć cel i przebieg zabiegu, spodziewane korzyści oraz ryzyka związane z jego przebiegiem. Przekaz powinien być rzetelny, wszechstronny, dostosowany do możliwości zrozumienia ich przez pacjenta. Jednym słowem powinniśmy posiadać cały zasób informacji, aby udzielić naszej zgody. Dlaczego jest to takie ważne? Wyrażając zgodę zawieramy swojego rodzaju umowę. Zgoda musi być samodzielna, legalna, swobodna, świadoma, zawsze uprzednia i konkretna (nie ogólna!). Lekarz ma obowiązek poinformowania o diagnozie, rokowaniach, perspektywach, ewentualnych alternatywnych metodach leczenia oraz o kosztach.

Prawo do informacji
Pamiętajmy, aby sami przypominać lekarzowi o innych zażywanych lekach przepisanych przez innego specjalistę. Nie bójmy się pytać i prosić o powtórzenie czy wyjaśnienie w zrozumiałym języku. Jeżeli nie władamy wystarczająco językiem niemieckim, mamy prawo do uzyskania informacji w zrozumiałej dla nas wersji językowej.
W sytuacji, gdy z uwagi na wiek czy stan zdrowia sami nie jesteśmy w stanie wyrazić zgody na zabieg, czyni to nasz przedstawiciel. Nie jest to jednak automatycznie osoba z rodziny bądź bliski przyjaciel. Poza sytuacjami, w których sąd opiekuńczy wydał postanowienie o ustanowieniu opiekuna (Sachwalter) dla danej osoby, inna osoba może wyrazić za nas zgodę wyłącznie w sytuacji uprzedniego przez nas umocowania (Patientenverfügung). Gdy udzielenie pomocy w sytuacji zagrożenia życia lub zdrowia jest niezbędne i winno zostać podjęte natychmiast, lekarz może podjąć działanie bez zgody pacjenta.
W każdym czasie mamy również prawo do wglądu w naszą dokumentację medyczną, do jej kopii (za opłatą) bez konieczności podania jakiegokolwiek powodu. W dokumentacji lekarz ma obowiązek wpisać oprócz diagnozy, rokowań czy perspektyw również fakt wyrażenia przez pacjenta zgody na interwencję medyczną, zgłoszoną chęć konsultacji z innym specjalistą/zasięgnięcia drugiej opinii, powody odmowy takiej konsultacji oraz inne uwagi pacjenta.

Prawo do poszanowania godności
Pacjentowi przysługuje prawo do godnego traktowania. Podczas pobytu w placówkach medycznych do odwiedzin bądź wyraźnego ich wyłączenia. W sytuacji zagrożenia życia możliwych nawet poza godzinami odwiedzin. Pacjentom przysługuje również prawo do opieki duszpasterskiej oraz godnej śmierci.
Podsumowując, chciałabym zwrócić Państwa uwagę, iż warto zadawać pytania i być dociekliwym. W końcu to o nasze zdrowie i życie się rozchodzi. Nie możemy godzić się na naruszanie prawa do informacji. Lekarz musi wyjaśnić i odpowiedzieć na pytania. Musi również wziąć pod uwagę wiek i schorzenia pacjenta. Osobom starszym, mającym problemy ze słuchem, lekarz powinien wyraźnie i powoli podać kluczowe informacje. Powinien być przede wszystkim cierpliwy oraz traktować pacjenta z godnością. Nie gódźmy się na „5-minutowe wizyty w gabinecie“, nie gódźmy się na badanie w obecności osób trzecich (np. pielęgniarki), nie gódźmy się na naruszanie naszej prywatności, gdy podczas badania rozebrani (daj Boże tylko) do pasa, przy otwartym oknie w zimie czekamy, aż lekarz skończy rozmawiać z pielęgniarką o swoim nowym samochodzie. Mamy prawa i powinniśmy je egzekwować. W przypadku naruszeń reagujmy bezpośrednio w gabinecie, po wyjściu u przełożonego placówki medycznej lub/i bezpośrednio, składając skargę do niezależnego organu reprezentującego interesy pacjentów (Patientenvertretung).

Agata Wolińska-Umschaden, Polonika 274, wrzesień/październik 2019