W obchodach wzięło udział ponad 20 tysięcy osób z całego świata. Była to największa tego typu uroczystość w Europie, zorganizowana przez Mauthausen Komitee Österreich (MKÖ) we współpracy z Comité International de Mauthausen (CIM). W wydarzeniu uczestniczyli przedstawiciele rządu Republiki Austrii na czele z prezydentem Austrii Alexander Van der Bellen, liczne delegacje rządowe, organizacji pozarządowych, byli więźniowie oraz tysiące młodych ludzi.

W tym roku w uroczystościach wziął udział Paul Kosiek, syn sierżanta Alberta J. Kosieka – amerykańskiego żołnierza polskiego pochodzenia, dowódcy 23-osobowego patrolu zwiadowczego 41. Dywizjonu Kawalerii 11. Dywizji Pancernej Armii Stanów Zjednoczonych. To właśnie ten patrol 5 maja 1945 roku jako pierwszy wkroczył do obozu Mauthausen-Gusen. Podczas uroczystości Paul Kosiek przytoczył słowa swojego ojca, wypowiedziane do więźniów w chwili wyzwolenia: „Chłopcy, jesteście wolni!” („Boys, you are free!”).

Na uroczystości przybyła również delegacja z Polski, której przewodniczyli: wicemarszałek Senatu RP Maciej Żywno, wiceminister spraw zagranicznych Władysław Teofil Bartoszewski, wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Bożena Żelazowska, wiceprezes Instytutu Pamięci Narodowej Mateusz Szpytma oraz dyrektor Biura Upamiętniania Walk i Męczeństwa IPN Adam Siwek. Ambasadę RP w Wiedniu reprezentowali: chargé d’affaires a.i. Zenon Kosiniak-Kamysz, konsul generalny Bartłomiej Rosik oraz attaché obrony płk Maciej Betke.

Jak co roku, obecni byli także członkowie Polskiego Związku Byłych Więźniów Politycznych Hitlerowskich Więzień i Obozów Koncentracyjnych, przedstawiciele organizacji polonijnych oraz austriacka Polonia.

Pod Polskim Pomnikiem odbyły się uroczystości upamiętniające polskich więźniów KL Mauthausen-Gusen, podczas których odprawiono uroczystą Mszę Świętą.

Bezpośrednio po oficjalnych obchodach, spod Polskiego Pomnika wyruszył IX Marsz Pamięci Mauthausen-Gusen, zorganizowany przez redakcję pisma Polonika we współpracy ze Szkołą Polską im. Jana III Sobieskiego przy Ambasadzie RP w Wiedniu, Związkiem Harcerstwa Polskiego – Szczepem „Gniazdo” w Austrii, Związkiem Piłsudczyków RP – Oddziałem „Dunaj” w Wiedniu oraz Związkiem Podhalan w Austrii.

Uczestnicy Marszu przeszli trasą, którą codziennie pokonywali więźniowie w pasiakach – ludzie, którym odebrano człowieczeństwo, których zredukowano do numerów i których chciano na zawsze wymazać z pamięci. Marsz Pamięci jest wyrazem hołdu dla wszystkich więźniów, którzy cierpieli i ginęli w KL Mauthausen-Gusen oraz jego kilkudziesięciu podobozach rozsianych po całej Austrii.

W czasie Marszu przypomniano twarze ukryte za obozowymi numerami – uczestnicy nieśli portrety kilkudziesięciu spośród ponad 30 tysięcy Polaków zamordowanych w obozach koncentracyjnych na terenie Austrii.

Członkowie delegacji z Polski oraz uczestnicy Marszu otrzymali przewodnik autorstwa Sławomira Iwanowskiego zatytułowany „Mauthausen-Gusen. Szlakiem Pamięci”.

Fot. Krzysztof Korbiel, Sławomir Iwanowski