W dniach 9-10 maja odbyły się uroczystości związane z 70. rocznicą wyzwolenia niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych systemu Mauthausen-Gusen. W wydarzeniu uczestniczyło 22 tysiące osób z całego świata.

Uroczystości rozpoczęły się 9 maja br. w Ebensee, gdzie polska delegacja na czele z byłymi więźniami złożyła wieńce. Na uroczystości rocznicowe przyjechała z Polski 120-osobowa delegacja więźniów i ich rodzin. Tego samego dnia w Muzeum Mauthausen została otwarta wystawa "Zachować Pamięć" przygotowana przez Fundację Polsko-Niemieckie Pojednanie. Wystawa nawiązuje do tegorocznego hasła obchodów "Kamieniołom i praca przymusowa".

W uroczystościach uczestniczył minister Andrzej Kunert, który stał na czele delegacji Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, minister Jan Ciechanowski reprezentujący Urząd ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych, harcerze oraz oddział Kompanii Reprezentacyjnej Wojska Polskiego. Byli także przedstawiciele polskich instytucji w Austrii, organizacji polonijnych i Polacy mieszkający w Austrii.
10 maja w sztolni Bergkristall został odsłonięty pomnik upamiętniający ofiary obozów Gusen pracujących przy drążeniu sztolni oraz w fabryce samolotów wojskowych. Wieczorem pod Memoriałem Gusen odbyły się dalsze uroczystości, większość delegacji złożyła wieńce.
Oficjalne obchody rocznicowe odbyły się na placu apelowy w obozie Mauthausen. Wziął w nich udział m.in. prezydent Republiki Austrii, Heinz Fischer, kanclerz Werner Faymann oraz delegacje z wszystkich krajów, z których pochodzili więźniowie tych obozów.

Na terenach obozu Mauthausen i podległych mu 49 podobozach zginęło ponad 30 tysięcy Polaków. Obóz Gusen nazywany „Vernichtungslager für die polnische Intelligenz" był miejscem eksterminacji polskiej inteligencji. Polacy stanowili najliczniejszą grupę narodowościową spośród wszystkich więźniów obozów Gusen.
W uroczystościach z okazji 70. rocznicy wyzwolenia uczestniczyli również byli więźniowie. Dziś działają na rzecz zachowania pamięci o tamtych czasach. - To jest mój obowiązek, aby przekazywać prawdę o historii – tłumaczy Eugeniusz Śliwiński. Wśród uczestników uroczystości była, jak co roku, młodzież ze Szkoły Polskiej w Wiedniu. - Była to dla mnie bardzo wzruszająca podróż, mogłam dowiedzieć się o wiele więcej niż na zwykłych lekcjach – powiedziała 16-letnia Natalia.

W niedzielę 10 maja z inicjatywy Sławomira Iwanowskiego, redaktora naczelnego miesięcznika "Polonika", zorganizowany został Marsz Pamięci.
Trasa Marszu Pamięci licząca 4,5 kilometra wiodła tą samą drogą, którą przemierzali więźniowie obozu Mauthausen pracujący przy budowie obozu Gusen I i w położonych w jego pobliżu kamieniołomach. W Marszu wzięli udział Polacy przybyli na uroczystości upamiętniające wyzwolenie obozów.
Szczegółowa trasa Marszu Pamięci i historia obozów Mauthausen-Gusen zostały opisane w przewodniku "Mauthausen-Gusen. Szlakiem pamięci" wydanym specjalnie z okazji 70.

Tekst: Monika Rutkowska, fot. Marcin Duran