Jestem emerytką i otrzymuję moją emeryturę w Austrii z PVA (Pensionsversicherungsanstalt). Chciałabym spędzić teraz resztę czasu za granicą. Czy przez wyprowadzkę z Austrii tracę prawo do emerytury?

– W gruncie rzeczy prawa do emerytury przez opuszczenie Austrii się nie traci, ale wypłata tej emerytury jest tak długo wstrzymywana, jak długo przebywa się poza granicą Austrii. Nie obowiązuje to jednak w następujących trzech przypadkach: 1. Pobyt poza Austrią nie trwa dłużej niż dwa miesiące. 2. Jeśli urząd Pensionsversicherungsanstalt zgodził się na (nawet dłuższy) pobyt za granicą lub 3. Jeśli istnieje umowa międzynarodowa między Austrią a danym krajem, która przewiduje możliwość przeniesienie emerytury do danego kraju.
Przed przeprowadzką z Austrii należy więc uzyskać informację w danej kasie emerytalnej, z której otrzymuje się emeryturę, czy zgadza się ona z tą przeprowadzką lub czy istnieje odpowiednia umowa międzynarodowa z danym krajem. W przypadku Polski istnieje odpowiednia umowa z Austrią (Abkommen zwischen der Republik Österreich und der Republik Polen über soziale Sicherheit z 1998 roku), która przewiduje przeniesienie prawa do emerytury do Polski.

Miesiąc temu miałem wypadek przy pracy: na budowie przez nieuwagę spadłem z rusztowania. Po miesięcznym pobycie w szpitalu czeka mnie teraz rehabilitacja. Czy coś mi się jeszcze należy?
– W Austrii istnieje specjalna kasa ubezpieczeniowa dla poszkodowanych w wypadkach przy pracy (Allgemeine Unfallversicherungsanstalt – AUVA). Prowadzi ona w tym celu sieć specjalnych klinik i centrów rehabilitacyjnych na terenie całej Austrii. Każdy pracownik jest w tej kasie automatycznie ubezpieczony od wypadku przy pracy (AUVA). Z ustawowego ubezpieczenia zdrowotnego od wypadku należy się: opieka lekarska oraz szpitalna, rehabilitacja zdrowotna, rehabilitacja zawodowa, rehabilitacja socjalna oraz pomoc finansowa.
Opieka lekarska obejmuje wszelkie zabiegi oraz terapie, które są konieczne do przywrócenia stanu zdrowia sprzed wypadku (na ile to możliwe). To leczenie lekarskie jest zapewnione zarówno w szpitalach ogólnych i specjalistycznych, jak i w innych instytucjach zdrowotnych. W przypadku utraty kończyn (ręki lub nogi) pracownik ma prawo do otrzymania odpowiedniej protezy. W przypadku niepełnosprawności należą się narzędzia pomocne, takie jak wózek inwalidzki lub kule.
Rehabilitacja zawodowa umożliwia powrót do wykonywanego zawodu lub – jeśli to z powodu utraty zdrowia nie jest już możliwe – ułatwia wyuczenie się nowego zawodu, który odpowiadałby możliwościom zdrowotnym i umysłowym danej osoby po wypadku. W okresie, w którym trwa przekwalifikowanie pracownika na inny zawód, AUVA płaci w celu zabezpieczenia egzystencji 60% ostatniej pensji.
Rehabilitacja socjalna oznacza pomoc w integracji gospodarczej i socjalnej poszkodowanego po wypadku, czyli np. przejęcie kosztów adaptacji mieszkania, jeśli osoba po wypadku jest niepełnosprawna, lub pomoc w kupnie specjalnego samochodu, niezbędnego dla niepełnosprawnej osoby.
Ponadto jest też przewidziana pomoc czysto finansowa. Może ona być np. w formie renty inwalidzkiej (Versehrtenrente), jeśli po upływie trzech miesięcy od wypadku przy pracy poszkodowany nadal jest niepełnosprawny w co najmniej 20 procentach. Ta renta ma na celu wyrównanie strat finansowych związanych z niemożliwością wykonywania pracy. Jeśli wypadek zdarzył się ze względu na rażące naruszenie przepisów ochrony pracownika, przez co pracownik poniósł trwały uszczerbek na zdrowiu lub psychice, to należy mu się dodatkowe odszkodowanie w wysokości maksymalnie dwóch dochodów rocznych (tzw. Integritätsabgeltung).
Kasa ubezpieczeniowa (AUVA) decyduje o przyznaniu poszczególnych form pomocy w ciągu sześciu miesięcy w formie decyzji pisemnej (tzw. Bescheid). Od tej decyzji można się odwołać w formie pozwu, który należy wnieść do sądu pracy (Arbeits- und Sozialgericht).

Opiekuję się moją matką, która ze względu na podeszły wiek i demencję nie jest już w stanie zrozumieć wielu rzeczy i zadbać o swoje sprawy. Chciałam załatwić jej sprawy w banku, ale nie zostałam wysłuchana. Powiedziano mi tylko, że matka ma przyjść osobiście. Co zrobić, jeśli nie jest ona w stanie?
– Jeśli dorosłe osoby, niezależnie od przyczyny, nie są fizycznie lub psychicznie w stanie troszczyć się o własne sprawy bez szkody dla siebie, to należy im przydzielić tzw. kuratora (Sachwalter). Robi to sąd okręgowy na wniosek osoby, która to zauważyła i jest na tyle tym zainteresowana, że zgłosiła to do sądu. Więc jeśli zauważyła pani, że matka nie jest już psychicznie w stanie zadbać o swoje interesy, to należy to zgłosić do sądu okręgowego, w którym matka mieszka (Bezirksgericht). Sąd oczywiście musi za pomocą biegłego sądowego sprawdzić, czy ta zgłoszona przez panią sytuacja faktycznie zaistniała, jeśli tak, to wtedy sąd decyduje o powołaniu takiego kuratora. Z reguły jest to osoba bliska, np. syn lub córka. Jeśli bliskich nie ma, to jest powoływany notariusz lub adwokat. Taki kurator jest upoważniony do podejmowania decyzji i reprezentacji danej osoby w sprawach, które przewidział sąd, np. w sprawach finansowych, medycznych itp. Wszelkie instytucje, urzędy i banki są zobowiązane do akceptacji decyzji sądowej i muszą współpracować z kuratorem.

Aleksandra T. Fux