Austria oferuje hojny pakiet świadczeń socjalnych. Pracownicy mogą na przykład spodziewać się pięciu tygodni płatnego urlopu. Znakomite warunki mają świeżo upieczone mamy. Oprócz zasiłku dla bezrobotnych państwo austriackie oferuje pełną garść innych zasiłków, świadczeń i zapomóg. W rzeczywistości austriacki system społeczny jest przedstawiany jako system modelowy dla krajów, które kolejno dołączają do Unii Europejskiej.

Jakie świadczenia socjalne oferuje Austria?
Austria oferuje szeroką gamę świadczeń socjalnych dla wszystkich grup wiekowych. Oto najważniejsze z nich:
 Gwarantowane minimum wsparcia finansowego
 Zasiłek dla osób bezrobotnych
 Zasiłek doraźny
 Świadczenia przedemerytalne
 Świadczenia emerytalne
 Świadczenia z tytułu choroby
 Świadczenia z tytułu wypadku w pracy lub choroby zawodowej
 Świadczenia rodzinne

Gwarantowane minimum wsparcia finansowego (Mindestsicherung)
Co to za rodzaj świadczenia? Jakie warunki muszą być spełnione, by go otrzymać?
Mindestsicherung to gwarantowane* minimum wsparcia finansowego przyznawanego i wypłacanego przez Magistrat MA40 w celu zapewnienia osobom potrzebującym środków do życia.
*Mindestsicherung jest gwarantowanym minimum wsparcia finansowego, jednakże nie dla wszystkich; by móc ubiegać się o Mindestsicherung należy spełniać następujące wymagania: stały pobytu w Austrii (zameldowanie stałe od minimum 5-ciu lat), brak środków do życia lub dochody niższe niż wysokość Mindestsicherung lub/i brak prawa do zasiłku dla bezrobotnych.
Osoby pobierające Mindestsicherung mogą również skorzystać z doradztwa zawodowego jak i z intensywnej pomocy w poszukiwaniu pracy, oferowanych przez AMS. Osoby nie posiadające ubezpieczenia społecznego, a uzyskujące prawo do Mindestsicherung otrzymują również e-kartę, a tym samym ubezpieczenie zdrowotne, a z nim dostęp do lekarzy i szpitali. Kolejnym przywilejem jest otrzymanie tzw. Mobilpass, który daje możliwość rabatów np. przy kupnie biletu rocznego czy kupnie rocznej karty do publicznych bibliotek.

Wysokość Mindestsicherung:
• Osoba samotna: € 794,91
• Pary (na osobę): € 596,18
• Dzieci (na dziecko): € 214,63

Pierwszym krokiem do otrzymania Mindestsicherung jest złożenie pisemnego wniosku do magistratu MA40: Soziales, Sozial- und Gesundheitsrecht, jak również zameldowanie się w AMS jako osoba szukająca pracy (Arbeitssuchende).
Zasiłek ten jest wypłacany 12 razy w roku.

Uwzględnienie dochodu i majątku
Przy obliczaniu prawa do Mindestsicherung uwzględnia się dochody wszystkich osób żyjących we wspólnym gospodarstwie domowym (małżonek / małżonka, partnerka / partner, małoletnie dzieci).
Jako dochody uważane są np:

* Wynagrodzenia, miesięczne pensje
* Zasiłek dla bezrobotnych, zasiłek doraźny, zasiłek chorobowy
* Emerytury
* Alimenty, świadczenia do opieki nad dzieckiem
* Inne świadczenia socjalne
Zasiłek dla bezrobotnych-Arbeitslosengeld

Dla kogo?
Każda osoba pracująca w Austrii legalnie na podstawie umowy o pracę ma prawo do zasiłku dla bezrobotnych. Prawa tego nie mają osoby samozatrudnione (pracujące z tzw. Gewerbeschein), chyba że płaciły one dodatkowo przez minimum rok składki na ubezpieczenie na wypadek bezrobobcia.

Kiedy?
W Austrii podstawowym warunkiem otrzymania prawa do zasiłku dla bezrobotnych jest zamiar podjęcia pracy, dokonanie rejestracji w urzędzie pracy, a także pozostawanie do pełnej dyspozycji urzędu pracy. Kolejnym warunkiem do spełnienia jest obowiązek udokumentowania okresu składek na ubezpieczenie z tego tytułu. To właśnie ten warunek sprawia Polakom w Austrii największe problemy: musi to być okres 52 tygodni (1 rok) podczas ostatnich 2 lat. Osoby, które nie ukończyły 25, lat muszą udowodnić, iż okres ich ubezpieczenia trwał 26 tygodni w trakcie roku poprzedzającego rejestrację jako osoby bezrobotnej.

Ile i jak długo?
Wysokość zasiłku dla bezrobotnych wynosi około 55% stawki dziennej dotychczasowego wynagrodzenia netto danej osoby. Np. pani X, zarabiająca przez ostatni rok miesięcznie € 1350,00 netto, mająca 14 wypłat w roku, miałaby prawo do zasiłku dla bezrobotnych w wysokości ok. € 866 miesięcznie.
Określona jest również maksymalna stawka tego świadczenia i wynosi ona 2719 euro.

Okresy pobierania zasiłku dla bezrobotnych (Bezugsdauer)
Czas pobierania zasiłku dla bezrobotnych zależy od czasu poprzedniego zatrudnienia, jak również od wieku:
• 20 tygodni: to minimalny czas, w którym zasiłek musi być wypłacany, jeśli osoba szukająca pracy nadal pozostaje bez zatrudnienia.
• 30 tygodni: dla osób, które wykazują 3 lata składkowe w ostatnich 5 latach
• 39 tygodni: dla osób mających 6 lat zatrudnienia podlegającego obowiązkowi płacenia składek ubezpieczeniowych w okresie ostatnich 10 lat i po ukończeniu 40 roku życia
• 52 tygodnie: dla osób posiadających 9 lat składkowych w ostatnich 15 latach i po 50 roku życia.

Zasiłek doraźny (Notstandshilfe)
Jeśli bezrobotny nie znalazł zatrudnienia przez okres wypłacania mu zasiłku, ma prawo do otrzymania pomocy socjalnej w postaci zasiłku doraźnego. W tym czasie bezrobotny wciąż zobowiązany jest pozostawać do dyspozycji urzędu pracy. Wysokość tego zasiłku wynosi 92% do 95% otrzymywanego poprzednio zasiłku dla bezrobotnych. Do obliczenia zasiłku doraźnego bierze się jednak pod uwagę dochody wszystkich osób zamieszkałych w gospodarstwie domowym z osobą bezrobotną. W przypadku zaś, gdy dochody partnera są wysokie, AMS może pozbawić osobę bezrobotną prawa do zasiłku doraźnego.

Świadczenie przedemerytalne (Pensionsvorschuss)
Osoby, które wystąpiły o przyznanie renty inwalidzkiej lub renty z tytułu niezdolności do wykonywania zawodu, emerytury albo emerytury związanej z pracą wykonywaną w wyjątkowo ciężkich warunkach, mają prawo otrzymać jako świadczenie przedemerytalne zasiłek dla bezrobotnych (lub też zasiłek doraźny) na okres załatwienia niezbędnych formalności.
W tym przypadku osoby takie nie muszą wykazywać gotowości do podjęcia pracy i nie muszą w czasie otrzymywania świadczenia pozostawać do dyspozycji Urzędu Pośrednictwa Pracy (AMS).
Mają one prawo do pobytu za granicą, który jednak trwa nie dłużej niż 3 miesiące.
Świadczenie przedemerytalne przysługuje także w trakcie pobytu w szpitalu, nawet w wypadku braku uprawnień do zasiłku chorobowego.

Ważne!
Dla osób zameldowanych w Urzędzie Pośrednictwa Pracy (AMS) istnieje obowiązek niezwłocznego, najpóźniej przed upływem jednego tygodnia, informowania o wszystkich istotnych zmianach dotyczących np. sytuacji ekonomicznej, przebywania na zwolnieniu lekarskim, zmiany miejsca zamieszkania, pobytu za granicą itd.<
Niedotrzymanie wyznaczonych terminów kontrolnych, jak również odmówienie przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub szkolenia może spowodować utratę otrzymywanego świadczenia, a nawet obowiązek zwrócenia bezprawnie otrzymanych pieniędzy.

 Świadczenia emerytalne

Świadczenia z tytułu wypadków przy pracy oraz chorób zawodowych
Prawo do świadczeń z tytułu wypadków przy pracy mają następujące osoby:

• pracownicy zatrudnieni na podstawie umowy o pracę,
• osoby prowadzące działalność gospodarczą,
• studenci i uczniowie,
• osoby przyuczające się do zawodu.

Automatycznie istnieją grupy osób, które tego ubezpieczenia nie posiadają:
 gospodynie domowe
 osoby bezrobotne
 osoby pracujące nielegalnie
 dzieci do pierwszego dnia szkoły (również dzieci w przedszkolu!)
 renciści i emeryci

Wypadek przy pracy musi być natychmiastowo zgłoszony przez lekarza lub kierownika firmy do ubezpieczyciela, w tym przypadku do AUVA (Allgemeine Unfallversicherungs Anstalt).
Nabycie prawa do świadczeń mają osoby, które uległy wypadkowi podczas wykonywania czynności typowych dla danego rodzaju działalności oraz jeśli wypadek miał miejsce w pracy albo w drodze do/z niej.
Świadczenie to pokrywa podstawowe koszty pomocy lekarskiej, rehabilitacji oraz wypłatę renty. Renta wypłacana jest w przypadku, gdy niezdolność do pracy trwa dłużej niż 3 miesiące oraz osoba posiada minimum 20 - procentowy uszczerbek na zdrowiu. Wysokość świadczenia wynosi do 60% wysokości przyszłej emerytury.

Świadczenia z tytułu choroby
Ubezpieczenie zdrowotne uprawnia do bezpłatnego korzystania z opieki lekarskiej ambulatoryjnej jak i szpitalnej. Niezbędne jest posiadania tzw. e-karty na której zapisane są dane osobowe ubezpieczonego wraz z numerem ubezpieczenia. E-Card jest także nośnikiem na którym zapisana jest historia chorobowa ubezpieczonej osoby.
Ubezpieczenie zdrowotne posiadają osoby, które są zatrudnione lub prowadzą działalność gospodarczą, pobierają zasiłek dla bezrobotnych, gwarantowane minimalne wsparcie z MA40, czy też otrzymują emeryturę lub rentę.
Członkowie rodziny mogą być współubezpieczeni, jeśli zamieszkują Austrię; dzieci ogólnie do ukończenia 18 roku życia, a te uczące się do ukończenia 26 roku życia objęte ubezpieczeniem rodziców.
Prawo do ubezpieczenia mają także współmałżonkowie i partnerzy – w przypadku partnerów posiadających dzieci ubezpieczenie jest bezpłatne, w sytuacji bezdzietnej pary ubezpieczenie partnera należy opłacić dodatkowo 3,4 % .
Oprócz prawa do bezpłatnej opieki medycznej ubezpieczony może korzystać m.in. z opieki dentystycznej, rehabilitacji, opieki domowej. Istnieje też ulga dotycząca wykupu leków – realizacja recepty kosztuje około 5 euro.
Chorobę należy niezwłocznie zgłosić pracodawcy!
Osobie ubezpieczonej przebywającej na zwolnieniu lekarskim przysługuje prawo do wypłaty wynagrodzenia w przypadku choroby, wypadku przy pracy, choroby zawodowej oraz kuracji przez okres 12 tygodni. Po tym czasie pracownik otrzymuje świadczenie chorobowe.
Jeżeli w jednym gospodarstwie domowym z pracownikiem zamieszkuje członek rodziny wymagający opieki, pracownikowi przysługuje zwolnienie do dwóch tygodni w roku kalendarzowym, za które jest wypłacane wynagrodzenie. Również w przypadku ciężkiej choroby dzieci lub krewnych pracownik ma prawo do urlopu, aby mógł towarzyszyć bliskim w trudnych chwilach.

Świadczenia z tytułu macierzyństwa
Już na 8 tygodni przed planowanym porodem nabywa się prawo do świadczeń na wypadek macierzyństwa. Prawo do pobierania tych świadczeń kończy się 8 tygodni po urodzeniu dziecka. Pobieranie zasiłku jest jednoznaczne z całkowitym zakazem wykonywania pracy. W tym czasie stosunek służbowy nie wygasa, tzn. wynagrodzenie jest nadal wypłacane lub kobieta otrzymuje tzw. tygodniówkę. Tygodniówka wynosi 100% średniego wynagrodzenia z poprzedzających 3 miesięcy.
Rozwiązanie stosunku pracy w tym okresie może nastąpić tylko w szczególnych przypadkach np. likwidacji zakładu pracy.
Po okresie urlopu macierzyńskiego matka lub ojciec dziecka mają prawo do urlopu wychowawczego w wymiarze do 30 miesięcy.

Świadczenia rodzinne
W Austrii zapewniane są liczne świadczenia rodzinne, po części jako świadczenia rzeczowe, ale głównie jako świadczenia pieniężne.
Wypłata zasiłku odbywa się tylko na podstawie złożonego w urzędzie skarbowym pisemnego wniosku.
Pobierający zasiłek jest zobowiązany do zawiadamiania urzędu o okolicznościach, które powodują utratę prawa do tego świadczenia np. ukończenie nauki przez pełnoletnie dziecko.

Do świadczeń pieniężnych należą między innymi:

 zasiłek na dzieci (Kindergeld)
 ulga na dzieci (Kinderabsetzbetrag) wypłacana razem z zasiłkiem
 tygodniówki (Wochengeld)
 zasiłek wychowawczy (Kinderbetreuungsgeld)
 dodatek do zasiłku wychowawczego dla potrzebujących (Zuschuss zum Kinderbetreuungsgeld)
 zaliczka na utrzymanie, wypłacana np. samotnie wychowującym dzieci po rozwodzie (Unterhaltsvorschuss)
 dodatek rodzinny do zasiłku z tytułu bezrobocia (Familienzuschlag)

Do świadczeń rzeczowych należą m.in.:

 książeczka badań matki i dziecka (Muter-Kind-Pass Untersuchungen)
 bilety komunikacji miejskiej dla uczniów i praktykantów (po wpłaceniu niewielkiego wkładu własnego)
 ubezpieczenie zdrowotne oraz
 akcja podręcznikowa (po wpłaceniu niewielkiego wkładu własnego)

Świadczenia rodzinne to przede wszystkim pomoc dla osób, które zamieszkują na terytorium Austrii i przepracowały w tym kraju co najmniej jeden dzień. Prawo do świadczeń przysługuje dzieciom do 18 roku życia i pełnoletnim, którzy kontynuują naukę w szkole lub studiują, jednak nie ukończyli 26 roku życia i ich nauka przebiega w sposób zgodny z planem nauczania. Pomoc mogą uzyskiwać również pełnoletnie dzieci niepełnosprawne, które z tego powodu nie mogą wykonywać pracy zarobkowej. Wysokość świadczeń rodzinnych zależy od wieku dziecka. Poza tym istnieją dopłaty, jeśli w rodzinie jest dwoje lub więcej dzieci na utrzymaniu.
Prawo do świadczeń rodzinnych ma każdy z rodziców, a zasiłek jest wypłacany co 2 miesiące.
Pomoc społeczna umożliwia przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych osobom, które nie są w stanie same ich pokonać. Pomoc społeczna wspiera osoby potrzebujące w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia życie w godnych warunkach. Ważne jest, by każdy, kto sam nie jest w stanie zapewnić sobie odpowiednich warunków życia wiedział, że Austria proponuje wiele rozwiązań i wiedział, gdzie udać się po poradę. Bo jak to mówi stare mądre przysłowie: „kto pyta, nie błądzi".

UWAGA!
Powyższe informacje przekazane są w skróconej formie. W przypadku zainteresowania którymkolwiek z wyżej opisanych świadczeń zaleca się zasięgnięcia dokładnych informacji w Urzędzie ośrednictwa Pracy (AMS), w Centrum Poradnictwa dla Migrantów (Beratungszentrum für Migranten und Migrantinnen) i w magistracie MA40.