Rodzic sprawujący opiekę nad dzieckiem ma prawo do złożenia wniosku o przyznanie zaliczki alimentacyjnej z państwowego funduszu alimentacyjnego, ale może także upoważnić Urząd ds. Dzieci i Młodzieży (Jugendamt) jako swojego przedstawiciela w sprawie. Wówczas Jugendamt przeprowadzi (nawet) niezbędną egzekucję.

W sprawie tej nie ma znaczenia fakt zamieszkania osoby zobowiązanej do zapłaty alimentów (dłużnika) za granicą.

Przesłanki i zakres zaliczki alimentacyjnej reguluje ustawa o zaliczkach alimentacyjnych (Unterhaltsvorschussgesetz, UhVorschG; także UVG). Zaliczka alimentacyjna ma na celu zapewnienie środków do życia małoletniemu dziecku, jeżeli rodzic zobowiązany do zapłaty alimentów nie jest w stanie ich płacić lub nie wywiązuje się regularnie bądź wcale ze swoich obowiązków.

Zaliczka na świadczenia alimentacyjne przysługuje dzieciom do ukończenia 18. roku życia.  Przyznawana jest przez państwo austriackie wyłącznie na wniosek.  Niniejszy wniosek należy złożyć do właściwego dla miejsca zamieszkania dziecka sądu rejonowego (Bezirksgericht). Uprawnione są dzieci:

• których miejsce pobytu znajduje się na terenie Austrii,
• będące obywatelem Austrii lub państwa członkowskiego UE/EOG,
• niedzielące wspólnego gospodarstwa domowego ze zobowiązanym do zapłaty alimentów (nie mogą mieszkać z dłużnikiem),
• które nie ukończyły 18. roku życia,
• mieszkające z rodzicem (uprawnionym do wystąpienia z wnioskiem w imieniu dziecka),
• które otrzymują świadczenia alimentacyjne od rodzica zobowiązanego do ich zapłaty nieregularnie lub wcale.
  
  

Formularz wniosku można uzyskać we władzach miasta, online lub w Jugendamcie.

Zaliczka alimentacyjna przyznawana jest maksymalnie na pięć lat. Płatność następuje z góry. W Austrii zaliczka ta może zostać wypłacona z mocą wsteczną, jednak wyłącznie w określonych ramach czasowych i pod warunkiem podania powodu niezłożenia wniosku niezwłocznie.

W odróżnieniu od sposobu obliczania alimentów, wysokość zaliczki na utrzymanie nie jest ustalana na podstawie dochodu netto osoby zobowiązanej do zapłaty alimentów, lecz pozostaje stała. Zaliczka alimentacyjna uzależniona jest od minimalnego miesięcznego świadczenia alimentacyjnego, które ustala się zgodnie z minimalnym minimum egzystencji wolnym od podatku określonym w ustawie o podatku dochodowym. Od tej kwoty odlicza się także pełny zasiłek na dziecko, jeżeli jest do niego uprawniony samotny rodzic.

Poprzez zaliczkę alimentacyjną roszczenie alimentacyjne przechodzi z osoby zobowiązanej do płacenia alimentów na państwo. Austria jest zatem odpowiedzialna za zobowiązania danego rodzica i może skorzystać z regresu, tj. zażądać zwrotu zaliczki. Jednakże zwrot zaliczki alimentacyjnej ma zastosowanie tylko wtedy, gdy rodzic był w stanie spłacić zaliczkę w czasie jej płatności i w związku z tym mógł wywiązać się ze swoich zobowiązań. Musiał także zostać poinformowany, że państwo przejęło jego płatności. Wyłącznie wówczas możliwe jest egzekwowanie przez państwo zwrotu zaliczki na utrzymanie. Zaliczkę tę należy zwrócić także w przypadku, gdy rodzic zobowiązany do płacenia alimentów podał fałszywe informacje.

Agata Wolińska-Umschaden, Polonika nr 307, marzec-kwiecień 2025